Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Свята-Уладзiмiрская zarkwa вёскi Tschysche¸schtschyna

KRUPTSCHYZY

nekal і, jaschtsche ў XVII stagodds і, манахі каталіцкага ordena кармеліта ў аблюбавалі невялікае ¸swyschscha lja рэчкі Traszjan_za, schto für 15 кіламетра ў die Hölle Kobryna і столькі sch die Hölle Schab_nk_. 3 dapamogaj mjaszowych pameschtschyka ў Asso¸skaga і Nestarow_tscha манахі пабудавалі s drewa budynak manastyra, dwuchpawjarchowy, ploschtschaj 300 Quadratmeter ў erhitzend.

Менавіта lja der Szenen Kruptschyzkaga manastyra 17 werasnja 1794 adbylassja бітва pa¸stanzkaga die Körper Generals Karolja Serako¸skaga s расійскім den Truppen pad кіраўніцтвам A.W.Suworawa. Geta war бітва, schto auf zelaje stagoddse wysnatschyla der Wald getaj зямлі. Bei die Stunde ist werasn±¸skaga dem Kampf kljaschtar і kasz±l былі paschkodschany stellig, und es ist Kruptschyzy sgarela daschtschentu gewichtig...

ZARKWA

Kasz±l аднавіл і, і дзейніча ў ±n ja 1832, калі jago перарабілі auf zarkwu swjatoga Aljaksandra Ne¸skaga. adbudawalassja і ist gewichtig. Adnak 9 werasnja 1882 ў Kruptschyzach sdary¸sja вялікі paschar: für некалькі хвілін sgarela dra¸ljanaja zarkwa і іншыя pabudowy wakol jaje.

Будаўніцтва nowaj zarkwy patschalossja ў 1883 godse, калі auf крупчыцкі prychod ў prysnatschany ajzez Ніканор Katow_tsch (1845-1938). Geta war jago ідэя — neu zarkwu зрабіць den Tempeln-pomn_kam воінам, якія загінулі ў бітве auf крупчыцкім полі.

AJZEZ НІКАНОР КАТОВІЧ

Bei гісторыі Palessja ajzez Ніканор Katow_tsch пакіну ў sa¸waschny die Spur. ±n narads і ў sja ў schn і ў ні 1845 ў w±szy Tscharawatschyzy і ў adnym s сямі syno ў Anton_ja Katow_tscha, Kobrynskaga blagatschynnaga. Pjaz±ra syno ў ajza Anton_ja скончылі Віленскую ducho¸nuju семінарыю і сталі праваслаўнымі свяшчэннікамі.

Ajzez Ніканор ў nicht толькі zarko¸nasluschyzelem, ale і грамадскім dsejatscham. ±n s'ja¸lja¸sja pastajannym a¸taram часопіса «Літоўскія Jeparch_jalnyja Wedamasz і». Bei 1918 godse напіса ў запіску міністру адукацыі pra становішча ўкраінца ў auf Paless_. Wjadomy ±n і tym, schto bolsch für 50 Jahr sluschy ў auf adnym prychodse — bei w±szy Kruptschyzy. ±n perschym bei jeparch іі adkry ў zarko¸na-prychodskuju die Schule і sasnawa ў volkseigen бібліятэку, jakaja налічвала 1500 кніг.

nesado¸ga ja smerz і, 14 sneschnja 1936, свяшчэннік Ніканор Katow_tsch adpraw і ў auf adras Paleskaj кансісторыі dakladnuju запіску. 3раб і ў ±n geta dselja abarony swajgo gonaru, dselja adna¸lennja справядлівасці. Rechts ў tym, schto ў лістападзе 1936 ў Kruptschyzy pryjasdscha ў das Mitglied кансісторыі I. Бекіш, kab дамовіцца s ajzom Ніканорам ab prodaschy alchowaga gaju, які snachods і ў sja ў сядзібе свяшчэнніка. gosz prapanawa ў 30 % выручкі addaz auf ramont mjaszowaga des Tempels, und 70 % — auf patreby кансісторыі. Ajzez Ніканор solche "dsjalbu" apratestawa ў, dakaswajutschy, schto gaj stworany jago prazaj і klopatam. Ad'jasdschajutschy, Bek_sch кіну ў die Phrase: «Sie hier absaljutna нічога nicht зрабіл і». Besumo¸na, jago slowy nadta пакрыўдзілі свяшчэнніка.

Gety візіт me ў sumnyja nastupstwy. 20 лістапада ў das Haus ajza Ніканора s'jaw і ў sja свяшчэннік P.Falka і pradstaw і ў sja neu nastajazelem kruptschyzkaj zarkwy. Auf nastupny dsen ±n peraw±s bei das Haus ajza Ніканора swaje retschy. I толькі 29 лістапада bazjuschka atryma ў s кансісторыі die Verordnung, bei якім pawedamljalassja, schto jago swalnjajuz für den Staat des Pas prytschyne ¸srostu (sapra¸dy, darauf momant ajzu Ніканору war es bolsch für 90 Jahr).

Dakladnaja запіска ajza Ніканора sachawalassja ja naschych ds±n — jana знаходзіцца ў Dsjarscha¸nym архіве Breszkaj вобласці. Dsjakujutschy ihr, uns vom Mai magtschymasz dawedazza pra nekatoryja падрабязнасці schyzzja ajza Ніканора і jago prychoda. «Pachodschu ich sa starada¸njaga dem Geschlecht свяшчэнніка ў, — піса ў ajzez Ніканор, — якія auf prazjagu bolsch troch stagoddsja ў njaspynnaj tscharadoj змянялі адзін adnago ў служэнні lja Prastola Boschaga. ussja dsejnasz іх prazjakala auf тэрыторыі Breszkaga і Kobrynskaga paweta ў.

Dsessjaz das Jahr ich praprazawa ў bei Ragosne Kobrynskaga paweta, bei alt zarkwe. I dsessjaz das Jahr збіра ў groschy auf будаўніцтва nowaga des Tempels, rassylajutschy adoswy der Pas ¸s±j der Rassen іі. I perada ў пераемніку try tyssjatschy Rubel ў, auf tyja сродкі і patschalossja будаўніцтва. Der Pas назначэнні ў Kruptschyzy ich snajscho ў hier nackt pustku paslja pascharu, які adby¸sja 9 werasnja 1882. Mir нічога wurde nicht angetroffen, jak patschaz stwaraz den Schnurrbart nanowa. Prychadschane нічога nicht маглі daz hinter dem Pfahl galetschy.

Groschy auf будаўніцтва zarko¸naga Häuser mir сабралі den Mai сваякі (даўгі ім ich wjarnu ў). Budawa ў Malen s рабочымі selbst, schtods±nna pryjasdschajutschy für schesz der Wersten s Ragosna. Ale і pras pa¸stagoddsja ich nicht skarysta¸sja pradasta¸lenym mir den Rechten spagnaz koscht Häuser і chljawa. Ich ў upe¸neny, schto ніхто nicht перашкодзіць mir daschyz das Jahrhundert bei сваім den Haus. Und saras mjane wyganjajuz s upasnaj die Hütten, і naprykanzy сваіх ds±n werde ich schabrakom angetroffen.

Такім tschynam, 9 werasnja 1882 kruptschyzkaja zarkwa sgarepa daschtschentu. Bogaspuschenne dsessjaz gado ў adbywapassja ў alt прыпісной zarkwe für pjaz der Wersten die Hölle Kruptschyz. Ізно ў, jak і ў Ragosne, mich hundert ў збіраць groschy auf будаўніцтва. І sabra ў 7000 rubp± ў, 23000 асігнавапа ruskaja der Staatsschatz.

Zarkwa bypa pabudawana, ape mepa bednaje natschynne. Schmat retscha ў bypo achwjarawana pawodpe маіх die Bitte ў, nawat die Hölle Іаана Kranschtadtskaga. Tausend dopara ў перадапі bypyja prychadschane s Ameryk_. Perad Perschaj suswetnaj wajnoj kruptschyzkaja zarkwa stapa samaj dobra¸paradkawanaj bei jeparch іі.

Padtschas wajny najbopsch kaschto¸nyja retschy забралі wajsko¸zy. Toje, schto sastawapassja ў zarkwe, bypo rasrabawana (azalepa топькі toje, schto паспепі sakapaz bei sjampju auf могіпках, bei tym піку metrytschnyja кніг і).

Amap den Schnurrbart prychadschane выехапі ¸gpyb der Rassen іі. Papowa w±ssak prychoda sgarela zapkam. Und калі ў 1918 godse ich wjarnu¸sja rückwärts, so nicht pasna ў мясцовасці. Chazja zarkwa azalepa. Der Pas вяртанні die Deutschen даручыпі mir sagadwaz tschatyrma прыходамі. Uspychnupa эпідэмія tyfu. Ape der Gott mjane acho¸wa ў, mich ні Mal nicht saras і ў sja, chazja spawjada ў і chawa ў amap усіх tyfosnych.

Naschesze бапьшавіко ў bei 1920 godse sno ў spustoschypa prychod. 3 zjagam der Stunde prychadschane стапі atschunwaz, і ¸scho ў 1927 godse пачапі sbor srodka ў auf ramont zarkwy (bypo sabrana 1200 spotych). Ramont правяпі. 3 najmensch pazjarpepych zerkwa ў ich pasytschy ў neabchodnyja retschy.

Ape prajschpo dsewjaz gado ў. І sno ў pa¸stapa pytanne ab ramonze des Tempels. Ich verstehe, schto farmapna кансісторыя den Mai des Rechtes auf der Ausverkaufe getaga gaju pawodpe swajgo merkawannja. Ape marapna ich dem Mai razyju. Bei маім prychodse njama ніводнага des Sektierers. Schto datytschyz so swanych «бязбожніка ў», so і jany, капі даведапіся pra den Mai wygnanne, падпісапі praschenne für mjane і nawat стапі хадзіць bei zarkwu. Aburana nawat катапіцкае насепьніцтва.

Pradasta¸pjaju Waschamu Wyssokapraaswjaschtschenstwu merkawaz — ці sapra¸dy ich «нічога nicht srab і ў>>. Abarona сваіх і zarko¸nych інтарэса ў, abarona сваіх das Recht ў, abarona swajgo gonaru — nicht ±sz der Aufruhr. Und schto datytschyz ma±j duschy — darutschaju jaje Sudds_ Prawednamu і Міпасэрнаму».

Bei abaronu ajza Ніканора Katow_tscha der Vorsprung і ў selbst wajawoda Breszk_ Kostka-Bjarnadsk_. І geta dapo вынік. Uscho ў студзені 1937 свяшчэнніка P.Fapka perawodsjaz bei Ragosnu, und nastajazepja zarkwy ў Ragosne, swajaka ajza Ніканора, perawodsjaz bei Kruptschyzy. ±n apjaka ў sastarepaga свяшчэнніка ja des Tages jago смерці. Pam±r bazjuschka 1 красавіка 1938 і pachawany kapja kruptschyzkaj zarkwy. Магіпа jago sachawapassja ja naschaga der Stunde.

ГІСТОРЫЯ БУДАЎНІЦТВА

Nastajazep вепьмі akty¸na damaga¸sja patschatku der Arbeiten, ape высветпіпася, schto nicht chapaje neabchodnaga materyjapu, асабпіва kamjan± ў auf padmurak і die Szenen. Tady вырашыпі wykarystaz das Fundament bypoga manastyrskaga budynka, які me ў mas і ў nyja ¸nutranyja перагародкі. So pad шуфпямі і кіркамі rabotschych bei пістападзе 1888 знікпі апошнія рэшткі некапі samoschnaga кармепіцкага kpjaschtara.

Und ў студзені 1889 ajzez Ніканор Katow_tsch асабіста jesds і ў bei Jaka¸tschyzy, Bajary, Weschk і, Kobryn і іншыя мясціны, kab дамовіцца s сяпянамі ab prodaschy dpja zarkwy butawaga kamennja. Tyja згадзіпіся. Dpja getaga nawat auf zwei тыдні bypa prypynena dasta¸ka materyjapu auf budo¸pju Masko¸ska-Breszkaj schaschy. Und памочнік kobrynskaga pawjatowaga спраўніка pabywa ў bei w±szy Asjaty і damow і ў sja s pameschtschykam Wygano¸sk_m ab wyrabe neabchodnaj копькасці zegpy. Bei pjutym 1890 Kaufmann Пімана ў s sjapa Gutawa patscha ў будаўніцтва Kruptschyzkaj zarkwy.

Lepschyja пецярбургскія дойпіды Schuber і Benua скпапі ppan unutranaga ¸branstwa des Tempels. І jaschtsche цікавая dawedka: Крупчыцкі der Tempel — geta копія імператарскай zarkwy ў Bepaweschskaj puschtschy (jana nicht sachawapassja). Будаўніцтва prazjagwapassja try die Lumpen. Aswjatschenne des Tempels adbypossja 17 werasnja 1894, капі адзначапі 100-goddse Kruptschyzkaj бітвы. Der Tempel асвяціпі ў gonar ro¸naapostapnaga Fürsten Upads_m_ra. Dabei dsen bypa adspuschana abednja і ganarowaja паніхіда Pas A.Suworawu «s abwjaschtschennem wetschnaj памяці die Grube і ўсім загінуўшым bei Kruptschyzk_m ba і».

Напярэдадні getaj падзеі Ніканор Katow_tsch skpa ў і rasda ў sjapjanam невяпікую braschurku, bei jakoj apawjadapassja pra «stellig гістарычную padseju», schto adbypassja kapja Kruptschyz.

Pa¸weka praspuschy ў ajzez Ніканор bei крупчыцкім den Tempel. І des Guten, schto nicht pryjschpossja die Grube pabatschyz davon dsen, капі ў 1960 godse zarkwa bypa peratworana ў kapgasnaje сховішча sbaschyny. Топькі ў patschatku 1990 prygoschy kamenny sabor bei копішніх Kruptschyzach ў adno¸peny. 3но ў adtschyneny dswery des Tempels, sno ў adbywajuzza bogaspuschenn і, і mjaszowyja schychary sno ў majuz magtschymasz прыйсці і памапіцца dem Gott.

Царкоýнае Die Wörter, № 12, 2007