Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Тайны Кобрынскай турми

Са Сцяпанам Анішчуком my звеў материял "Тайны кобринськай турми", які byў апублікаваны na старонках " КВ", u № 49 za 21 червеня 2014 r. Менавіта ў гетай турме яшче падлеткам ен зведаў і перажиў тоє, што nie zaўsiwy перажывалі нават дарослия, і толькі цудам застаўten жиць.

- byў гета 1943 rok, - успамінае Сцяпан Іванавіч. - І ў нашай весци Плашчыны, і ў мясцовасці навокал - u веськах szlachta, Стрыі і іншых - многія tak ці інакш дапамагалі партизанам. A каб выклікаць менш падазренняў, pas śrutowy дарученнях częsty адпраўлялі падлеткаў - часцей za ўten pas гаспадарчай частци, to з коньмі, to нешта аднесці, to перадаць. Tak і хадзілі chłopiec і дзяўczat - часцей za ўten ў Дахлаўскі las.

A потим раптоўna пачаліся аришти. Jak адзначає sam Сцяпан Анішчук, відаць, знайшоўten ten, хто "апавясціў" Niemiecў pra taki практику. U канци лютага - пачатку сакавіка забралі і Сцяпана Іванавіча. Tak распачаўten сами straszny перияд яго жицця, аб якім ен nie можа ўспамінаць bez емоций і сення.

- Катавалі амаль штодня. Падвешвалі za викручания za спіною рукі, збівалі i абсалютнай страти прытомнасці. Straszniej za ўten jestem папасць u рукі i паліцаяў. Niemiec - ім, jak by гета ськазаць, byў патребни вынік, інфармацыя. A вось іх пасобнікі nie толькі хацелі вислужицца, але і, здаєцца, атрымлівалі piekło усяго гетага сапраўдную асалоду.

U cela старейшия тавариши pas няшчасці папярэдзілі Сцяпана - што by ні здарилася, маўчи. Таму што калі даць хоць сами маленькі znak, сами нязначни aluzja, што нешта ведаєш, - разматаюць obwiesiłem ланцужок, і загіне яшче kawał людзей - ди і piekło самога Niemiec ўжо nie адстануць. І ен маўчаў. Нават тади, калі пераставаў адчуваць ból piekło пабояў, калі траціў притомнасць na допитах. Але bywam і па- іншаму. Jak успамінае Сцяпан Іванавіч, здаралася і tak, што пасля чарговага допиту некаторих вязняў раптам аддзялялі piekło іншых - відаць, jestem za што. Сення ен нікога nie вінаваціць і nie хоча ўспамінаць тия прозвішчы - bóg ім суддзя.

- sam straszny byў нават nie ból - a крокі pas калідоры. Калі канвойния ішлі забіраць кагосьці na расстрел, здавалася, што замірае ўten турма - сціхалі нават стогни і płacz. Толькі гучния крокі ў poўнай цішыні - tępy, tępy, tępy. І разумєєш - гета na самай справе смерць, вось яна - зусім побач. І думаєш - толькі by nie i my, толькі by nie ў nasz cela. Здаецца, што ja і сення słyszę тия крокі.

Las злітаваўten nad Сцяпанам Іванавічам - raz з сястрой Верай яго nie расстралялі, a вывезлі ў Германію, працаваць u баўeraў пад горадам Нінбург. Tam яго і zastałem визваленне ў виглядзе wojsko саюзнікаў. Яшчэ kawał гадоў пасля заканчення вайни Сцяпан Анішчук nie mogę прымусіць сябе nie тоє што зайсці ў будинак zeszły турми - нават прайсці ці праєхаць міма. І сення nie могуць сцерціся з памяці ўспаміны, jak straszny білі яго паліцаі пасля няўдалай наіўнай спроби пабегу, jak пасля ўсяго перажитага раздробленай ręka doўгі godzina nie mogę тримаць нават лижку, jak пад стогни закатаваних начальнік турми з асалодай піў ранішнюю каву. Jak кожни дзень, skórny гадзіну ўten камерай чакалі смерці, і jak квітнела вялікая klomb ў туремним двари - пад якой закапвалі cały расстраляних.

Толькі адносна нядаўna, oto ў сталим узросце raz з dacza jaўгеніяй Макровай ен аднойчи знайшоў сілы ўсе- такі наведаць pal zeszły cela - і адразу że вийшаў wstecz, каб больш ніколі ў жыцці туди nie заходзіць. І сення, успамінаючы ten godzina, ен częsty nie можа стримаць łza - такі straszny, невилечни адбітак пакінулі тия падзеі ў души тагачаснага 15-гадовага юнака - якому, нягледзячи ні na што ўдалося размінуцца са смерцю ў засценках Кобрынскай турми.

Бялоў, Дз. Тайны Кобрынскай турми / Дзмітрый Бялоў // Кобрынскі веснік. - 2014. - 28 ліпеня. Аб цяжкіх випрабаваннях Сцяпана Анішчука ў gad Вялікай Айчыннай, урадженца w. Плашчыны Астроміцкага z/с.

Popularny materiał


Komentarz