Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

З гiсторыi кобрынскiх касцелаў

Kobryń → twórczość krajan → Марчук Nina Córka Grzegorza

Веска Гарадзец. Касцел Дабравешчання Найсвяцейшай Дзевы Марыi пабудавани ў 1633 годзе з древа na гроши польськага караля i вялiкага książę лiтоўськага Уладзiслава IV waza. Адноўлени ў 1723 годзе. A ў 1865 годзе na месци драўлянай пабудови паставiлi мури.

Nie прайшло i rok, jak carski ўustrój przyłbica касцел пад праваслаўную царкву(причина jestem вядомая: pasўстанне супраць цара пад кiраўнiцтвам урадженца Кобрыншчыны Рамуальда Траyгута, билога generał расiйскай армii). Трэба дадаць, што царскi ўрад пасля далучення наших зямель i Расii(1795) даваў гроши толькi na пабудову праваслаўних cerkiewў, таму католiкi будавалi pal cerkiew виключна na ахвяраваннi.

Касцел перабудавалi. Tak ен i служиў праваслаўним i 1918 rok. U 1918 годзе ў godzina безуладдзя католiкi вярнулi касцел сабе. Крыху яго перабудавалi, a калi ў 1921 годзе Польшча атримала незалежнасць, вядомая палеськая пiсьменнiца Марыя Радзевiч, якая жила ў суседнiм сяле Грушава, na pal гроши zamówiłem вялiзны dzwon dla касцела. Удзячныя католiкi надалi звану iмя - " Марыя".

Дарэчы, цiкавая далейшая гiсторыя звана. Перажыў ен i падзеi 1939 rok, i фашисцкую nawalanie. A ў 1950-я яго скiнулi са званiцы. Завалаклi ў школьни падвал. Tam ен праваляўten i 1970-х, пакуль pas вусним распараджэннi starszyzna яго nie забраў загадчик rana (ja знайшла гетага чалавека. Спачатку ен пацвердзiў гетую гiсторыю, a затим пачаў прыкiдвацца, што нiчога nie ведає i nie памятає).

Няма сення ў Гарадцы касцела. U 1950-я мясцови калгас викаристоўваў пабудову пад сховiшча збажини, затим - мiнеральных угнаєнняў. A пасля i cerkiew прыладзiлi пабудоўку dla школи- iнтэрната. Цяпер tam дзiцячы sadzawka. A ў адним з пакояў - школьни muzeum.

Веска kamień(i 1940 rok Камень-Каралеўскi). Першае пiсьмовае ўпамiнанне pra пасяленне адносiцца i 1563 rok. Калi tam byў пабудавани перши касцел, гiсторыя маўчиць. Але вядома, што ў 1866 годзе яго забралi пад праваслаўную царкву. U 1873 годзе i будинка дадалi званiцу.

Пры якiх абставiнах знiкла гетая царква - таксама невядома. Пабудова jestem з древа. Nie виключаєцца i пажар, i струхлеласць. Але тоє, што nowy касцел u Каменi пачалi будаваць u жнiўнi 1901 rok, вядома дакументальна. Ды pra яго таксама mały хто штосьцi ведає. Мабыць, i ен згареў u вiхуры Першай сусветнай вайни.

Веска Дзiвiн - некалi мястечка, якоє zamiatam магдебурськає prawo(з 1642 rok). U гети godzina tam праживала амаль tysiąc насельнiкаў. Былi tam дзве праваслаўния царкви. A ў 1682 годзе ўпамiнаецца ўжо i касцел. Вiдаць, ен, jak i большасць cerkiewў таго godzina, byў збудавани з древа. I, вiдаць, nie адзiн raz рамантаваўten i перабудоўваўten.

Na пачатак XX стагоддзя касцел u Дзiвiне знаходзiўten ў центри сяла i byў муравани. U пачатку 1960-х яго закрылi i амаль i 1990-х tam byў мясцови klub(гета pamiętam i я). I зусiм нядаўna na гетим месци абшчина евангельскiх хрысцiян- баптистаў пабудавала малiтоўни dom.

Веска Кiвацiчы. U 1610 годзе na сродкi Мiкалая i sofa' i Пацаў (тагачасная мясцовая szlachta) byў пабудавани драўляни касцел Пятра i pasўла. Яго nie raz рамантавалi i перабудоўвалi. A ўwylot ula 1798 rok здарилася няшчасце : касцел згареў piekło маланкi.

I толькi ў 1845 годзе ў весци la дарогi na Жабiнку, rozżarzając маєнтка Ласковiчаў, збудавалi nowy муравани касцел. U 1897 годзе будинак byў u dobry stan. Тады że паставiлi tam i званiцу з цегли. Званiца стаiць i сення. A касцел знiк падчас drugi сусветнай i больш nie адналяўten.

Веска Буховiчы. U 1674 годзе непадалеку piekło вескi пабудавани цагляни дамiнiканскi касцел-манастир(дамiнiканцы - жабрацкi каталiцкi орден, якi byў створани dla барацьби з еретичним рухам. Na Białoruś прийшоў з Польшчы). Jestem tam i пякарня.

Але ў 1831 годзе ўспихває pasўстанне супраць царизму. Pasўстанне jestem задушана регулярним царcкiм wojsko. Манахаў разагналi, пабудови, акрамя касцела, зруйнавалi. A касцел перадалi пад праваслаўную Свята-Пакроўskułem царкву(касцел byў пабудавани ў гонар Успення Найсвяцейшай Дзевы Марыi).

Царкву(са званiцай, вежай) дабудоўвалi na гроши mąż i жонкi Пухальскiх. Дарэчы, царква гета нiколi nie закривалася. Дзейнiчае i сення. A pra касцел, бадай, нiхто i нiчoгa nie ведає.

Веска Лелiкава. Паселiшча ўпамiнаецца з 1546 rok. З 1795 rok ў ськладзе Расiйскай iмперыi, u Ковельскiм павеце. U больш познi godzina, u 1883 годзе, oto Лелiкаўськая воласць, уладанне шляхцiчаў Быкоўскiх.

U гети godzina упамiнаецца i каталiцкая каплiца(каплiца - культаває збудаванне, якоє nie maj асобнага памяшкання dla алтара. Magnat будавалi iх dla малiтваў i пахаванняў. Częsty при сваiх сядзiбах цi na могiлках. Пабудовы былi часцей драўляния, невялiкiя, са скульптурамi święty). Ból pra каплiцу ўспамiнаў няма. Вiдаць, струхнела i больш nie аднаўлялася.

Pra каталiцкiя каплiцы канца XIX - пачатку XX стагоддзяў есць пiсьмовыя звесткi:
- u весци Iлаўськ. Каплiца Святога Казiмiра. Драўляная. Напэўna, jestem каплiца ўладальнiка гетих зямель magnat Казiмiра Шэмiена;
- вескi Астромiчы i Паляцiчы. Мураваныя каплiцы стаялi при дарозе. Абедзве nie мелi виразнай архiтэктурна- стильовай трактоўкi. Знiклi неприкметна. Калi - невядома;
- u пачатку мiнулага стагоддзя разбурана i каплiца la кобринськага касцела Найсвяцейшай Дзевы Марыi. Фундаваў яє пабудову били pasўстанец 1863 rok з вескi Андронава Юзэфат Андраноўскi, za ўдзел u pasўстаннi саслани ў Сiбiр.

Pra касцел u Кобрыне сведчаць дакументи 1513 rok. Pas адних звестках, будаўнiцтва касцела фундаваў кароль польскi i вялiкi książę лiтоўскi Жыгiмонт, pas iншых - княгiня Ганна Кобрынская- Касцюкевiч, жонка каралеўськага маршалка. Гэта byў драўляни римська- каталiцкi касцел iмя Успення praświęty Багародзiцы. Zgrajaў непадалек piekło ринкавай плошчи(цяпер na гетай плошчи krawiecki фабрика). Есць звесткi pra каталiцкi касцел na Пiнскай вулiцы ў запiсках Сапегi 1563 rok. U 1801 годзе ўпамiнаецца pra dwa касцели ў Кобрыне.

Вядома, што драўляния пабудови рамантавалiся i перабудоўвалiся. Але пасля пажару 1812 rok(bój з wojsko Напалеона) касцел, што byў rozżarzając rynek, mogę згарець i больш nie аднаўляцца. U 1858 годзе na беларускiм Палессi пабиваў вядоми рускi пiсьменнiк - журналiст Шпiлеўскi, якi пакiнуў цiкавыя звесткi pra Кобрын: "...w biblioteka Kobryński duchowny szkoła ja przypadkowo znalazłem rzadki foliant na łaciński, niemiecki i polski mowa, przewieziony ze słynny kiedyś biblioteka brzeski базіліанськой seminarium. Oprócz бернардінського klasztor w Kobryń jestem jeszcze cztery kościół. Mieszkaniec w Kobryń uważam się do 7000".

Дзе знаходзiлiся гетия касцели, калi будавалiся, Шпiлеўскi nie ўдакладнiў. Nie ведаю i ja.

Краязнаўherbata gazeta, № 22(231), червень 2008 rok

Materiał





Our partners