Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Artykuł O mieście Kobryń: 1941 - 1945

Акупацыйны режим

Акупацыйны режим, што byў устаноўлени гітлераўцамі na часова захопленай імі тэрыторыі нашай Радзімы, распрацоўваўten загадзя, яшче i napadłem na Савецкі Саюз. Іх акупацийная палітыка jestem детальова прадумана адначасова з распрацоўкай стратэгіі ўсходняй кампаніі і знайшла канкретнає ўвасабленне ў tak nazywany generalny plan " ост" - праграме каланізацыі захоплених територий, германізацыі, висялення і знішчэння naródў u сходняй Еўропи, u тим ліку і Беларусі. Pra яго накіраванасць можна меркаваць pas заяве Гітлера, якую ен зрабіў 30 сакавіка 1941 r. na нарадзе вишейшага генералітэта нямецкай арміі. U гетай заяве ен прама skazў, што вайна супраць ZSRR будзе вайной na яго знішчэнне.

Зыходзячы з чалавеканенавісніцкай ідэі фюрера, гітлераўци распрацавалі целую серию розних директиў, памятак, інструкцый, якія вызначылі акупацийни режим na акупіраванай тэрыторыі Савецкага Саюза. Адным з такіх дакументаў з'яўляєцца сакретни мемарандум Гімлера, u якім указвалася, што захопления ўсходнія тэрыторыі належиць разглядаць jak аб'ект каланізацыі і германізацыі. Акупацыйная палітыка, гаварилася ў гетим мемарандуме, павінна биць накіравана na тоє, каб ператвариць aktўную масу "іншароднага насельніцтва" ў напаўпісьменных рабоў.

Асноўния палажэнні акупацийнага режиму былі даволі падрабязна викладзени і ў шерагу іншых сумнавядомих дакументаў. U далейшим яни дапаўняліся загадамі, інструкцыямі галоўнакамандавання ўзброєних сіл і іншых ведамстваў гітлераўськай Германіі, u якіх масави терор, рабаванні, гвалтаванне і забойстви ўзводзіліся ў ranga дзяржаўнай палітыкі.

Яшчэ ў сакавіку 1941 r. вярхоўнає галоўнакамандаванне нямецкай арміі wydałem "інструкцию pra асобия вобласці" i директиви № 21(plan " Барбароса"), з якой вынікала, што савецкая дзяржава павінна биць ліквідавана, a яє територия rozczłonkowany na рад вялікіх абласцей na чале з рэйхскамісарыятамі.

20 жніўня 1941 r. byў створани рейхс- камісарыят " Украіна"(з центрам u r. роўna), які ўзначаліў Эрых Кох. Ен падпарадкоўваўten специяльна створанаму ў Берліне рэйхсміністэрству pas справах акупіраваных усходніх абласцей na чале з Розенбергам. Рэйхскамісарыят " Украіна" byў падзелени na 6 generalny акруг. U generalny акругу "Валынь-Падолія" з центрам u роўnie ўвайшлі rówieński, Валынская і Камянец-Падольская вобласці, a таксама pasўдневия раєни Брэсцкай і Пінскай абласцей Беларусі, u тим ліку і Кобрынскі раєн. Ha іх тэрыторыі былі створани Брэсцкая, Кобрынская і Пінская акругі.

Узброенай апорай фашисцкага режиму з'яўляліся войскі Wermacht. Гарнізоны і ўмацавания punkt ахоўних дывізій, палкоў, батальенаў гітлераўци размясцілі na ўten акупіраванай тэрыторыі Беларусі, u тим ліку і ў Кобрынскім раєне.

Загадам Гітлера piekło 25 червеня 1941 r. уся pasўната ўustrój na акупіраванай тэрыторыі перадавалася камандуючаму вермахтам. Dla падтримання tak званага "новага парадку" jestem створана нямецкая цывільная, a таксама мясцовая дапаможная адміністрацыя. Struktura гетага вялізнага адміністрацыйнага апарату zamiatam такі вигляд: generalny акруга na чале з generalny камісарам; акруга - з гебітс - камісарам; гарадськая ўprawo(горад раєннага типу) - з бургамістрам; сярэднія і вялікія гаради - з гарадскім камісарам; раєн - з галавой раєна; войасць - з валасним старшиней ці бургамістрам; веська - са старастам(солтисам). Уся ўustrój засяроджвалася ў ręka рэйхскамісара, generalny камісараў, гебітскамісараў, гарадскіх камісараў і розних "шефаў", na пасади якіх прызначаліся толькі Niemiec. Мясцовая дапаможная адміністрацыя павінна jestem садзейнічаць акупантам u заняволенні савецкіх людзей.

Устаноўлени каланіяльны режим падтрымліваўten gęsty сеткай усялякіх карних паліцэйскіх organў, такіх, jak паліцыя бяспекі і СД, СС, tajemny палявая паліцыя(ТПП), паліцыя парадку, жандармерия і інш.

Wąs савецкія prawo фашисти абвясцілі несапраўднымі. Zamiast іх акупацийния ўustrój кожни дзень выдавалі загади pra "nowy парадак", якія заканчваліся адной і ten жа фразай: "Вінаватыя будуць пакарани смерцю". Цывільнаму насельніцтву забаранялася мяняць pal месца жихарства bez специяльнага дазволу; выходзіць na вуліцу, калі сцямнєє; примаць na жихарства асоб nie з мясцовага насельніцтва; падыходзіць i чигуначнага палатна na адлегласць бліжэй za 100 metrў. Surowy регламентавалася ўten жицце людзей.

" Калі my хочам ствариць nasz вялікую нямецкую імперыю, my павінны перш za ўten выцесніць і знішчыць славянскія naród - расіян, палякаў, чехаў, славакаў, балгараў, украінцаў, беларусаў. Няма ніякіх причин nie зрабіць гетага", - tak заяўlaў Гітлер(Німецько- фашйстськйй акупаційний reżim na Украіні. К., 1963. С. 11).

U правядзенні pal палітыкі na акупіраванай тэрыторыі гітлераўци широка викаристоўвалі здраднікаў. Украінскія нацыяналісты складалі галоўную апору акупантаў u стварэнні мясцових organў, займалі кіруючыя адміністрацыйныя і гаспадарчия пасади, греючи рукі na рабаванні насельніцтва гарадоў і siadłem. Тыя з іх, што заселі ў дапаможнай паліцыі парадку, выконвалі самия ганебния даручэнні акупантаў u барацьбе супраць свайго naród, супраць партизан і падполипчикаў.

Jak і ўсякія каланізатары, нямецка- фашысцкія захопнікі намагаліся раз'яднаць савецкіх людзей, распаліць паміж імі нациянальную варожасць. Украінцаў падбухторвалі супраць палякаў, палякаў - супраць украінцаў і беларусаў, тих і іншых - супраць расіян, усіх raz - супраць jaўреяў. Асаблівую ўwaga фашисцкая прапаганда звяртала na тоє, каб пасвариць украінцаў і беларусаў з расійскім naród.

Украінскія буржуазния нацыяналісты вельмі стараліся дапамагаць акупантам u гіравядзенні антисавецкай прапаганди - гета адпавядала іх ідэалагічным поглядам. Ва ўсіх абласних центрах і гарадах Украіны выходзілі нацыяналістычныя gazeta. Своеасаблівымі афіцыезамі з'яўляліся "Нямецка -ўкраінская gazeta" і " Валынь", якія распаўсюджваліся і ў Кобрынскім раєне, a таксама "nasz słowo", якая видавалася ў Брэсце na ўкраінскай мове, і інш.

Каб надаць найбольш арганізаваны характар катаванням і знішчэнню савецкіх людзей, na тэрыторыі Беларусі jestem створана сістэма канцлагераў. Пастаянна праводзіліся карния экспедыцыі, практикавалася сістэма заложнікаў. Гэтыя miara адначасова з'яўляліся сродкам загадзя запланаванага гітлераўцамі знішчэння насельніцтва. Адной з многіх причин, якімі кіраваліся нямецка- фашысцкія захопнікі dla ўживання зброі супраць мірнага насельніцтва, jestem спачуванне людзей партизанам і падпольшчикам, аказанне ім падтрымкі. "Рускія ў цяперашні godzina аддалі загад аб партизанськай вайне ў нашим tył. Гэта партизанськая вайна maj і pal перавагі : яна дає my магчимасць знішчаць усіх, хто pasўzgraja супраць my", - заяўlaў Гітлер(Ściśle tajny! Tylko dla dowództwo! Strategia fszystowski Niemcy w wojna przeciw ZSRR. Dokument i materiał. М., 1967. С. 105).

Пад виглядам барацьби з партызанамі карнікі ператваралі ў пустельния strefa целия раєни, дзесяткі весак змяталіся з твару зямлі, жихари іх знішчаліся, вывозіліся ў канцлагери ці ў фашисцкає niewolnik ў Германію.

U весци Рэчыца 5 верасня 1942 r. карнікі спалілі 45 двароў, расстралялі ці спалілі жывымі 64 яє жихари. Такі że las напаткаў і веську Барысаўка, u якой 23 верасня 1942 r. фашисти расстралялі 169 чалавек, сярод якіх jestem 97 жанчин і 23 дзіцяці. 23 лютага 1943 r. фашисти расстралялі 24 жихари вескі Быкі, u весци Арол яни спалілі 12 двароў, расстралялі 18 чалавек, u весци Лука спалілі 75 двароў і расстралялі 20 чалавек. 13 ліпеня 1944 r. гітлераўскія kat знішчылі веську Павіцце, дзе jestem spalony 127 двароў, расстраляни і spalony жывымі 141 яє жихар. Усяго ў Кобрынскім раєне нямецка- фашысцкія захопнікі спалілі 1693 двари і знішчылі 3767 мірных жихароў (Нацыянальны архіў Рэспублікі Białoruś. Ф. 4683. Воп. 3. Спр. 747. Л. 19-25).

Акупанты абкладвалі насельніцтва непасільнымі падаткамі - натуральнымі і грашовымі. Адзіных norma nie існавала. Памер падаткаў залежаў piekło жадання мясцових улад. Tak, наприклад, селянін za карову павінен byў здаць 800 літраў малака і заплаціць 600 карбованцаў. Wąs жихари piekło 14 гадоў павінны былі плаціць tak звани "падушни падатак" - 100 - 200 карбованцаў з чалавека. Існавалі "дзяржаўния" падаткі - грашови з "абшчинних гаспадарак", падатак з сельськай гаспадаркі, са спадчини, і, акрамя таго, акупанти абавязвалі плаціць безліч падаткаў мясцових: na будынкі, na транспартния wydatek і живелу, na зямельния ўчасткі, якія nie падлягалі сельськагаспадарчаму падаткаабкладанню, і нават na сабак. Tak, 27 студзеня 1942 r. специяльним распарадженнем рэйхскамісара Украіны byў устаноўлени падатак na сабак - pas 50 карбованцаў u rok za кожнага.

U doўгім спісе злачинстваў нямецка- фашысцкіх захопнікаў na беларуськай зямлі асаблівае месца займає примусови виваз мірных жихароў na фашисцкую катаргу ў Германію.

Oto ў 1941 r. гітлераўци распачалі na Украіне, u тим ліку і ў Кобрынскім раєне, кампанію " добраахвотнай" вярбоўкі рабочай сілы ў Германію. Каб заманіць ахвяри ў pal пастку, фашисцкая прапаганда nie скупілася na абяцанні, паказваючи ў ружовим святле нямецкі " raj". Людзей запеўнівалі, што ў рейху яни будуць мець dobry заробак, жилле, магчимасць "пабачиць Захад" і г.д. Але поспеху гетия абяцанкі nie мелі. Убачыўши, што " добраахвотная" кампанія сарвалася, акупанти пачалі літаральна паляваць na людзей. Фашысты ішлі na ўten, каб виканаць plan " мабілізациі" рабочай сілы. Паліцыя праводзіла масавия аблави, арипггоўwał працаздольних і гвалтоўna адпраўляла іх u Нямеччыну(Жытомірскі абласни дзяржаўни архіў. Ф. 1510. Bon. 1. Спр. 4. Л. 222).

Na асобним уліку ў фашысцкіх захопнікаў былі жихари партызанскіх strefa. Яны аб'яўляліся " бандитамі" ці "саўдзельнікамі бандитаў", ставіліся "па-за prawo" і падлягалі знішчэнню ці пагалоўнаму вивазу ў niewolnik.

Усяго з Беларусі гітлераўцам удалося захапіць і вывезці ў Германію больш za 380 tysiąc грамадзян, u тим ліку з Кобрынскага раєна 1397 чалавек, з іх вярнуліся na радзіму 976 чалавек.

Цяжкія выпрабаванні выпалі na szczęście жихароў Кобрынскага раєна, jak і ўten Беларусі, u gad нямецка-фашисцкай акупацыі. Гітлераўци іх забівалі, палілі, рабавалі, катавалі. Але яни nie сталі na калені перад акупантамі, nie схілілі галови ў niewolnik.

У. I .Лемяшонак.

Komentarz