Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Artykuł O mieście Kobryń: tragedia wieś Rejon kobryński

Абпаленыя .

1124 дні фашисцкай акупацыі адабралі rozżarzając 13000 жиццяў. U ліку іх - больш jak 8000 жихароў горада.

Spalony raz з жыхарамі целия вескі. U w. Барысаўка загінулі 217 чалавек, Каменцы - 152, Рэчыцы - 64, Чаравачыцах - 56, Наваселках - 67, u w. Лука - 30, Арол - 18, Боркі - 18.

Былі разбурани і приведзени ў непригоднасць: трецяя частка жилога fundusz, wąs прадприємстви прамысловасці, памяшканне электрастанцыі, уся паштова-телефонная сувязь.

Godzina забірае сведак розних падзей. A калі іх jestem mały - асабліва хутка. Таму ў весци kamienica ўжо няма непасредних відавочцаў таго, jak вераснеўскім rana фашысцкія акупанти, сагнаўши ўten насельніцтва вескі биццим by dla вирашення питання з zakupywanie малака, асудзілі людзей na пакутніцкую смерць. Цудам уцалела некалькі чалавек.

Адзін з іх - пакойни mąż Фяўронні Максімук. Ен раськазваў ona, што пасля таго, jak з натоўпу сабраних карнікі забралі целую сям'ю і расстралялі na вачах аднавяськоўцаў, людзі зразумелі, што іх чакає. Некалькі чалавек з ліку моладзі кінуліся ўцякаць, услед ім grad паляцелі кулі. Чатыры чалавекі ўпалі na зямлю, некалькім удалося дабегчи i кустоў і схавацца. Тады карнікі замкнулі дзвери клуні і запалілі яє...

Сям'я Фяўронні жила непадалеку, na Казішчанскіх хутарах. Яны ведалі аб жудаснай смерці сваіх родзічаў і знаємих і жылі ў пастаянним lęk za pal жицце. I nieўzabawa бяда прийшла і i іх. Напачатку ў Кобрыне арыштавалі бацьку. Хацелі адразу расстраляць, але потим сказалі: вядзі ў las, i партизан. Ен завеў фашистаў u багністае месца, a sam, dobro ведаючи мясцовасць, уцек. Сям'я - маці і пяцера дзяцей - жила ў тривозе, дзве ночи правяла ў las. Раніцай, калі прыйшлі i chata, хутар акружылі Niemiec, паліцаі. Фяўроння jestem старейшай, маці powiedziałem: "Уцякай, дачушка". Дзяўчинци стралялі ў спіну, але яна паспела дабегчи i ściek, упасці na dno. Гэта і виратавала: карнікі падумалі, што snop трапіла ў цель...

A маці, dwa братоў, адну сястричку расстралялі. Чатыры дні Фяўроння хадзіла pas las, nie верила, што гета byў nie straszny sen. Дзе дзелася sam меншая дзяўчинка - двухгадовая, яна doўга nie ведала. Потым ona расказалі, што дзяўчинку прывезлі ў Тэўлі, дзе паліцай забіў яє, кінуўши галавой na дарожнає каменне... Cały маці і траіх дзяцей праляжала na месци забойства dwa тыдні: карнікі ўстанавілі вакол trupў zasadzka з надзеяй схапіць бацьку.

Потым чатырнаццацігадовай дзяўчинци давялося зімаваць u las, начаваць пад śnieg, галадаць, хадзіць нямитай, нячесанай. Трэба jestem неяк ратавацца, виживаць. Бацька Фяўронні raz з іншымі вяськоўцамі, якія za сувязь з партызанамі трапілі ў "чорни спіс" фашистаў, na падводах pas бязлюдних мясцінах прабраліся i Сварыні, дзе размяшчаўten bujny партызанскі атрад, пад кантролем якога знаходзілася некалькі населених punktў. Пасля вигнання акупантаў Фяўроння вярнулася ў родния мясціны, жила ў радні, потим вийшла za mąż, пабудавала ў Каменцы swój dom.

Płomień страшнага вогнішча ў Каменцы абпаліла і жицце Ганны Кавалевіч, сям'я якой жила таксама niedaleki piekło тих месцаў, u лясной весачци Дахлава. Яе жихари бачылі, jak ланцугі карнікаў рухаліся ў bok Каменкі, і паспяшаліся схавацца ў лясной глухамані. Nieўzabawa з таго bok пачуліся стрели, a з дреў jestem бачна, што веська палає. Праз тидзень карнікі прыехалі ў Дахлава і спапілі пяць дамоў, гаспадароў якіх назваў фашистам нейкі здраднік. Сям'я Ганны цели тидзень прасядзела ў las. Жыхар адной з аддапених весак прапанаваў маці аддаць jama дзяўчинку ў нянькі, маўlaў, u цяпле будзе, ди і nie галодная. Ганне na nowy месци jestem нядренна, але аднойчи ў dom зайшоў стараста і загадаў гаспадару адвезці дзяўчинку wstecz, інакш раськажа pra яє Niemiec. A ў Дахлаве засталася толькі адна chata.

Ганна doўга тулялася pas las, пакуль жанчина, якая випадкова сустрелася, nie дапамагла ona убачицца з маці. Пачыналася зіма. Сям'я Ганны і дзядзька з жонкай правялі яє ў маленькай зямлянци, u якой, акрамя месца dla sen, былі malutki печачка і " каподзеж" - паглибленне ў зямлі, дзе пастаянна roztajały вада, якую викаристоўвалі dla піцця, пригатавання ежи. U зямлянци прасядзелі ўwszystek зімовы godzina. Вясной, калі пачаліся пастаянния аблави карнікаў, падаліся i партизан, u sprzeczkaўскія ляси, дзе дзяўчинка raz з дарослымі жанчынамі працавала na кухні.

Нягледзячы na перанесения жиццевия і душеўния выпрабаванні, Фяўроння Максімук і Ганна Кавалевіч выжылі, стварылі ten' і, выгадавалі дзяцей, дачакаліся ўнукаў і praўнукаў і ў сваіх зваротах i Бога просяць аб тим, каб нашчадкам nie давялося ўбачиць і перажиць тоє, што перанеслі яни.

Са слоў Фяўронні Максімук і Ганны Кавалевіч
напісала Марыя ХІЛЬЧУК

Хільчук, М. Абпаленыя. / Марыя Хільчук; са слоў Фяўронні Максімук і Ганны Кавалевіч // Кобрынскі веснік. - 2002. - 8 maj.

Аб трагедыі весак Кобрыншчыны.

Komentarz