Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Кобрынскiя чыгуначнікі ў рэвалюцыi 1905 rok 

Беларускай чигунци споўнілася 100 гадоў. Слаўни droga прайшлі беларускія чыгуначнікі za гети godzina. Ен адзначани і працоўнымі дасягненнямі, і aktўним удзелам u палітычным жыцці, u такіх гістарычных падзеях, jak ревалюция 1905 rok. Удзел u ona прынялі і Кобрынскія чыгуначнікі.

Вось што аб гетим сведчаць дакументи, фотакопіі якіх захоўваюцца ў fundusz muzeum імя Суворава. Першы дакумент piekło 8 студзеня 1906 rok, № 129, byў накіраваны Віленскаму, Ковенскаму і Гродзенскаіму генерал-губернатару памочнікам начальніка Гродзенекага губернськага жандармськага ўpraўлення ў Брэст- Літоўскім, Бельскім, Кобрынскім і Пружанскім паветах.

" Ja з розних крыніц, між іншым, piekło начальніка Пінскага аддзялення Віленскага жандармськага паліцэйскага ўpraўлення чигуначних дарог, атримани звесткі, што na станцыі Кобрын аірганізавана аддзяленне чигуначнага саюза з метай падтримання забастоукі і ўсемагчимага процідзеяння ўrada.

Аддзяленнем гетим кіравала biuro ў саставе старшыні - памочніка начальніка 7-га ўчастка służba дарогі Кандрацьева, намесніка старшыні - начальніка станцыі Кобрын Скаркоўськага, тавариша старшыні - старшага тэлеграфіста Грышко, казначея- тэхніка Гаазе і сакратара- канторшчика Залужнага.

Гэтыя асоби арганізоўвалі мітынгі, агітавалі za далученне i саюза і za арганізацыю забастоўкі, байкатыравалі неспачуваючих, прымалі aktўни ўдзел u снежаньськай забастоўци і затрымлівалі паязди. Кандрацьеў, акрамя гетага, арганізаваў з рабочих варту, узброіў яє пі - камі, вырабленымі ў кузні ўчастка. Частка пік jestem знойдзена спраўнікам.

3 причини викладзенага і згодна з прадпісаннем Гродзенскага гу-бернськага жандармськага упраўлення piekło 6 студзеня za № 90 ja pas гетай справе ўзбуджана перапіска ў парадку Палажэння аб узмоцненай ахове, a ў пералічаных асоб праведзени вобыскі, выніку, між іншым, nie iўшия pas ten жа причине, што яни чакалі іх iўlecz.

Wąs пайменавания падляжалі аришту, але знойдзени і ариштавани толькі Скаркоўскі і Гаазе ў ноч na 7 студзеня, з астатніх жа Грышко ляжиць u Кобрьінскай гарадськой бальніцы, Кандрацьеў виєхаў u Вільна, дзе павінен биць ариштавани pas маєй prośba начальнікам Віленскага губернськага ўpraўлення, Залужны ськриўten невядома куди.

Аб ариштах паведамлена начальніку жандармськага аддзялення dla даклада начальніку Віленскага жандармськага паліцэйскага ўpraўлення чигуначних i¬róg, начальніку Палескіх чигунак(телеграмай), грамадзянськаму губернатару і пракурорськаму нагляду. Аб вишейуказаним maj гонар данесці вашаму правасхадзіцельству. Ротмістр(подпіс)"

Другі дакумент, які nazwany "Пракурора Гродзенскага акруговага statek прадстаўленне", накіраван 30 студзеня 1906 rok пракурору Віленскай судовай izba.

" Начальнікам Гродзенскага губернськага жандармськага ўpraўлення на- кіравана na maj імя дазнанне, зробленає ў парадку ахови, з якога бачна, што ў канци лістапада ў góra. Кобрыне ўтварилася тавариства, якоє називалася Кобрынскім камітэтам Усесаюзнага чигуначнага саюза і ськладала частку апошняга. Камітэт гети, садзейнічаючы чигуначнай забастоўци, што zamiatam месца ў пачатку лістапада 1905 rok, праследваў nie толькі эканамічныя, але і палітычныя мети, накіроўваючи pal дзейнасць i звярження існуючага ў Расіі дзяржаўнага і грамадськага ustrój.

3 паказанняў дарожнага майстра Канстанціна Рукакоўськага бачна, што na пасядженнях камітэта ўзніміалася питанне аб неабходнасці ўstanўлення ў Расіі рэспублікі, скліканні Устаноўчага wschód. Адзіным сродкам dla дасягнення гетай мети з'яўлялася, na myślenie członekў камітэта, ревалюцийная барацьба...

Jak бачна з далучаних i дазнання телеграм, a таксама паказанняў сведак, галоўную ролю ў таваристве адыгрывалі памочнік начальніка 7-га ўчастка służba дарогі Кірыл Аляксеевіч Кандрацьеў, начальнік станцыі Кобрын jaўгеній Міхайлавіч Скаркоўскі, дзясятнік jaўгеній Карлавіч Гаазе, памочнік начальніка раз'езда " Ліпнікі" Нікіфар Багатка і тэлеграфіст Ілья Дзям' янавіч Грышко, ариштавания ў пачатку студзеня 1906 rok і ўтрымліваемыя пад стражай u парадку ахови. Бачачы ў апісаных вишей абставінах прикмети злачинства, прадугле-джанага 126 артикулам Крымінальнага ўлаження і згодна з 1036 артикулам, прапанаваў судоваму следчаму pas важнейших справах прыступіць i папяредняга следства. Аб викладзеним maj гонар данесці вашаму правасхадзідельству. Пракурор Чаплінскі".

I ськазанага треба дабавіць, што ў тагачасним Кобрыне былі немалия чигуначния майстэрні. З'яўляючися awangarda узнікшага ў ten godzina na Кобрыншчыне рабочага класа, чыгуначнікі, jak бачна з приведзених вишей дакументаў, аднымі з перших выступілі na арганізаваную барацьбу з самадзяржаўjem.

А.М. Мартынов

Martynў, А. Кобрынскія чыгуначнікі ў рэвалюцыі 1905 rok / А. Martynў // Камуністычная праца. - 1971.