A. M.Martynow

Апошнія Die Monate 1943 Kobryn напоўніла schmat кіеўскіх beschanza ў, perawaschna muschtschyn, якія былі сілком sagnany s nassedschanych mesz. (Hier daretschy прыпомніць, schto nepadal±ku die Hölle Kobryna, auf po¸natsch die Hölle des Jh. Saprudy, праходзіла ў davon die Stunde «граніца» паміж Uschodnjaj Prus_jaj і Ukra_naj). Ja смерці perapalochanyja людзі raskaswal і, schto pry адступленні гітлераўцы вывозілі ўсіх muschtschyn. Für tym і, chto sprabawa ў schawazza, wjalossja sapra¸dnaje paljawanne s сабакамі. Калі знаходзіл і, so прыстрэльвалі auf meszy, kab іншыя баяліся.

Für Kobrynschtschyny getyja beschanzy паслужылі perschym anschaulich сігналам ab хуткім kanzy акупацыі. Adnak sapra¸dy schokawy das Lager rasgublenasz і, які moschna para¸naz голькі s reakzyjaj auf Stal_ngradsk_ die Zerschlagung, выклікала ў mjaszowych des Deutschen ў nestka ab вызваленні Tschyrwonaj Arm_jaj bei am meisten patschatku 1944 украінскага gorada Sarny, які snachods і ў sja mensch tschym bei 200 кіламетрах die Hölle Kobryna.

Geta padseja pasluschyla magutnym schturschkom ja paspeschnaj эвакуацыі нямецкіх sem'ja ў. якія пераехалі sjudy ў 1942 godse s nespakojnaj Polschtschy. Adnatschassowa цішком, nicht pryzjagwajutschy ¸wag і, сталі знікаць шматлікія "falkstojtsch" – assoby mjaszowaga pachodschannja, якія s prychodam des Deutschen ў “даведаліся”, schto ў іх цяклі нейкія кроплі “njamezkaj kryw і”. Jana атрамлівалі rosnyja die Ermäßigungen і перавагі ¸samen auf lajalnasz і “інфармацыю” ab sussedsjach. Спяшаліся ¸zjatschy für den Bug taksama польскія sluschatschyja, якія займалі bolschasz passad bei mjaszowych ustanowach.

Jak толькі pazjaplela і syscho ў der Schnee, гітлераўцы сталі speschna ўзводзіць bei rosnych kropkach gorada schalesabetonnyja die Bunker (адзін s іх ja s±nnjaschnjaga des Tages sachawa¸sja garadskoga die Kulturhäuser erhitzend). Adnatschassowa сотні garadschan былі sagnany für ryzzja велізарнай suraztankawaj траншэі auf pa¸dn±waj ускраіне Kobryna. Jana prazjagnulassja die Hölle des Dneprs-Bugskaga des Kanals ja des Kanals des Gutscheines. Den tym Stunden über goradam pastajanna kruschy ў назіральны samal±t s dwajnym den Flugzeugrümpfen, so swanaja "der Rahmen". Der Pas natschach garadschane napruschana ўслухоўваліся ў цяжкі das Geschwirr савецкіх бамбардзіроўчыка ў, якія хвалямі імкнуліся auf sachad. Pras некалькі гадзін ablegtschany das Geschwirr tych scha samal±ta ў abwjaschtscha ў ab вяртанні іх paslja paspjachowaj бамбёжкі waroschych ab'ekta ў.

Auf newjass±ly rosdum наводзілі saldata ў der Wehrmacht штогадзінныя rady±peradatschy der Pas repraduktarach, якія reguljarna паведамлялі ab bamb±schkach авіяцыяй саюзніка ў нямецкіх garado ў auf sachadse краіны. Толькі sredku ў getych peradatschach tschulassja spakojnaje: «des Himmels über German_jaj tschystaje».

Und дзеянні partysana ў актывізаваліся s am Hauttag. pobatsch s goradam haut- notsch чуліся a¸tamatnyja і kuljam±tnyja strely, und auf tschygunzy ўспыхвалі водбліскі ¸srywa ў партызанскіх мін. Nicht auf schart perapalochanyja заваёўнікі Je¸ropy ў tuju зіму мабілізавалі сотні mjaszowych muschtschyn auf dadatkowuju achowu tschygunatschnych puzej bei natschny die Stunde. S getaj metaj auf pe¸nych die Grundstücke pastajanna хадзілі парамі dsjaschurnyja sa спецыяльнымі канструкцыямі ў wygljadse металічных kolza ў auf доўгім кійку s прымацаванымі кручкамі für snachodschannja і padrywu мін. Besperapynnaje bryntschanne der Pas rejkach kantraljawalassja ваеннымі den Streifen і, якія бязлітасна збівалі njadbajnych прыкладамі. Raskaswal і, schto ў асабліва abljubawanych партызанамі meszach мабілізаваныя «ахоўнік і» заключалі s партызанамі «сяброўскія pagadnenn і»: kab wyratawaz ist die Hölle der Abrechnung суседнія і, падрыўнікі звязвалі dsjaschurnych, стваралі ¸raschanne, schto tyja аказвалі supraz і ў lenne gewichtig.

Асаблівага Dem Ausmaß «rejkawaja wajna» dassjagnula ў сярэдзіне tscherwenja 1944 ў сувязі s padrychto¸kaj аперацыі "Bagraz_±n". Kobryna ruch цягніко ў perarywa¸sja auf prazjagly die Stunde erhitzend. Njagledsjatschy auf prymajemyja акупантамі die Maße, auf adnosna невялікім peragone паміж Kobrynam і Пінскам аказаліся pad adchonam 398 waroschych eschalona ў s schywoj сілай і ваеннымі грузамі. Sjarod падрыўніко ў bolschasz skladala molads. Nicht wypadkowa kamsamol sind Kobrynschtschyny ¸stanaw і ў паблізу tschygunatschnaga perajesda auf Пінскай schaschy spezyjalny das Zeichen denkwürdig.

Крызіснае становішча für гітлераўца ў sklalassja і auf schaschejnych darogach, якія s nastuplennem zemnaty po¸naszju блакіраваліся партызанамі. Bei scheragu mesz nawat am Tag a¸takalony праходзілі pad achowaj usbrojenaga kanwoju. Kab nejak нейтралізаваць dsejnasz partysana ў, гітлераўцы высеклі der Wald usdo¸sch darog. Auf am meisten nebjaspetschnych die Grundstücke für wyja¸lennja мін der Pas schaschy праганялі spatschatku schycharo ў s бліжэйшых w±ssak.

Der Pas des Maßes der Größe трывогі sjarod насельніцтва, jakaja падтрымлівалася рознымі tschutkam і, многія garadschane пачалі budawaz auf agarodach прымітыўныя індывідуальныя бомбасховішчы. Jak chutka высветлілася auf praktyzy, jany былі dastatkowa efekty¸nym wyratawalnym srodkam «bei хвіліну schyzzja zjagkkuju». Прадбачлівыя забяспечвалі сховішчы прадуктамі chartschawannja і прадметамі perschaj неабходнасці. Massawaj s'jawaj tradyzyjnaja wurde das Maß перасцярогі ў die Lumpen wajennych ліхалецця ў − sakopwanne kaschto¸naszej bei sjamlju, kab jany nicht згарэлі ў wypadku paschara ў. Рабіліся geta der Pas natschach, цішком die Hölle sussedsja ў.

Bei чэрвені Kobryn den Schnurrbart tschaszej наведвалі grupy ¸sbrojenych чорнамундзірных паліцая ў, якія ў паніцы ўцякалі s Ukra_ny. Swytschajna іх abosy размяшчаліся auf adpatschynak für goradam. Sjarod іх асабліва schmat war es зусім jaschtsche maladych chlopza ў. Калі іх папракалі ў sdradse Rads_me, so многія nicht прызнавалі sjabe віноўным і, prastaduschna perakonwal і, schto іх мабілізавалі ў паліцыю prymussowa...

S am Hauttag den Schnurrbart maznej adtschuwalassja набліжэнне der Front. Bei swodkach Saw_nfarmbjuro, якія распаўсюджвалі padpolschtschyk і, uscho называліся вызваленымі блізкія беларускія garady. Den Schnurrbart tschaszej bei den Himmel паяўляліся samal±ty s чырвонымі яоркамі. Der Pas natschach sjamlja zjaschka ¸sdrygwala die Hölle глухіх addalenych usrywa ў, jany суправаджаліся водбліскамі stück- бліскавіц auf sachadse. Wopytnyja людзі schmatsnatschna каменціравалі. Ma¸lja ў, naschy bambjaz Breszk_ tschygunatschny wusel. Bjaskozzyja konnyja abosy і motakalony den Deutschen ў uscho баяліся natschawaz bei goradse, імкнуліся spynjazza w±ssak, kab pasbegnuz der Straten die Hölle pawetranych der Angriffe erhitzend. Auf abotschynach galo¸nych гарадскік вуліц узрышаліся штабелі skrynak s боепрыпасамі.

Bei adnu s natschej bombawy ¸dar die Schiffstreppe і ў auf ¸schodnjuju ўскраіну Kobryna. Spatschatku über goradam павіслі asljapljalna-jark_ja «swetschk і», bei водблісках якіх auf Tschyrwonaarmejskaj вуліцы ў batschny wajenny bensawos pad drewam. Die Hölle pramoga papadannja zysterna ¸sarwalassja, загарэліся суседнія dra¸lja nyja домік і, якія стаялі pad стрэхамі s salomy. wos hier schycharam і dawjalossja perakanazza ў надзейнасці сваіх бомбасховішча ў. Adnak ohne achwjar nicht abyschlossja: bei dswjuch такіх шчылінах былі po¸naszju pachawany zelyja dieser ’ і.

Ein Paar і ў schyssja s partysanam і, wyrato¸wajutschy sjabe die Hölle prymussowaj ewakuazy і, schmat моладзі s gorada і w±ssak schawalassja ў ljassach і balotach. Dieser ‘ і партызанскіх suwjasnych і padpolschtschyka ў taksama сталі der Pas natschach uzjakaz pad achowu partysan. Апошні tydsen акурацыі charaktarysujezza dem Wüten njastrymnaga rabawannja і wywasam ussjago, schto ¸ja¸ljala kaschto¸nasz. Satym pryjschla tscharga planamernaga знішчэння neruchomaj gramadskaj маёмасці. Былі ¸sarwany garadskaja elektrastanzyja, tschygunatschny waksal, rasburany ¸se pramyslowyja pradpryjemstwy, знішчаны ¸se гідравузлы auf des Dneprs-Bugsk_m den Kanal. Sapra¸dnaja стыхія rasburennja накінулася auf tschygunku і сродкі сувязі. Некалькі ds±n sapar s der Seite чыгункі чуліся глухія ¸dary − geta ўзрываліся tslegrafnyja і telefonnyja slupy. Adnatschassowa spezyjalnym prystassawannem перабівалі рэйкі і ламалі die Schwellen. Bei апошні momant perad den Fluchten s Kobryna faschysty ўзарвалі nicht толькі ¸se masty, ale і масточкі.

Ale wos, nareschze, s uschodu patscha ў narastaz der Lärm блізкага dem Kampf. ±n prymuscha ў ljudsej ratawazza für goradam. Ніхто nicht weda ў dakladna, dse, bei якім napramku treba schukaz paratunku. Der Pas getamu многім dawjalossja peraschyz mozny stres, калі раніцай апынуліся auf «нічыйнай sjaml і», pad пралятаючымі über galawoj мінамі і кулямі. Jener-dieser smjalejschy wyraschy ў uscho ja notschy wjarnuzza dadomu. Jak swytschajna ў такіх сітуацыях, gorad заціх bei чаканні peramen.

Auf світанку 20 ліпеня auf bjasljudnych вуліцах паявіліся perschyja grupy raswedtschyka ў. Chutka satym gorad ў sapo¸neny калонамі sapylenych tschyrwonaarmejza ў bei amal schto der Weißen, wygare¸schych pad sonzam гімнасцёрках − s пагонамі. Und між tym bei 1941 godse getych pagona ў war es і ў паміне nicht. Der Pas вулічным bruku загрымелі цяжкія garmaty. Für маскіроўкі abweschanyja s усіх bako ў галінкамі. Некалькі ds±n paslja getaga pras zentr gorada auf sachad rucha¸sja njastrymny der Sirupe ljudsej, abosa ў, maschyn, garmat. Ja momanta wyswalennja ў wurde Kobryne nicht bosch 2-3 Tausende schycharo ў (bei 19 … godse kolkasz насельніцтва dassjagalja 15 Tausende) angetroffen.

Chutka gorad aschyw і ў sja − bei пакінутых die Damen паявіліся сотні partysan якія пакінулі ljassy. Atrady расфарміроўвалі stellig tschastka maladych bajzo ў улівалася ў Tschyrwonuju Arm_ju. S vergangen partysana ў фарміраваліся prazo¸nyja brygady і накіроўваліся auf adna¸lenne des Dneprs-Bugskaga des Kanals.

Der Pas ініцыятыве partyjnaga кіраўніцтва ў den Stadtbezirkskomitee adbylassja narada vergangen padpolschtschyka ў і партызанскіх suwjasnych, pryzjagnutych ja naladschwannja narmalnaga schyzzja des Jahres. Указанні былі кароткім і, choz і ja¸na невыканальнымі: für zwei тыдні sabjaspetschyz gorad электраэнергіяй, наладзіць die Arbeit бібліятэкі і d. "Die Mandate" s-für адсутнасці і пачаткі dwojtschy падпісваліся perschym sakratarom des Stadtbezirkskomitees партыі Pljantam. Satym tschassowa pajschla ў sprawu pjatschatka dawajennaga RK WLKSM. Den adnym Wörtern schyzz± pa¸na¸ladna ¸stupala swaje sind recht.

A.Martyna ў

Martyna ў, A.Kobryn: ліпень das 1944-Hektar / und. Martyna ў//Kamun_stytschnaja praza. – 1989. – 20 ліпеня.

• Вялікі спіс krywawy
• So patschynalassja wajna
• Inzwischen in der Stadt
• Kobryn: ліпень das 1944-Hektar
• Pad gn±tam свастыкі
• Der Schmerz glybokaga dem Hinterland
• Wiederzukommen