Martschuk Nina Grigorjewna

Ja 300-goddsja Palta¸skaj бiтвы

Jak пiнскiя baloty ўратавалi Rasijskuju dsjarschawu ў Pa¸notschnaj wajne 1700-1721

Pa¸notschnaj wajne 1700-1721 папярэднiчалi Лiвонская (1558-1583) wajna, und pras hundert gado ў wajna Schwezyi supraz Retschy Paspalitaj, und satym ruska-polnisch wajna. I ¸s± geta für walodanne Prybaltykaj і wychadam ja Baltyjskaga der Seuche, якім валодалі Schwezyja і EINSCHL.

Jak wjadoma s гісторыі Pa¸notschnaj wajny, bei лістападзе 1700 pad Narwaj (Эстонія) adbylassja бітва паміж паміж шведамі і рускімі. Рускія біліся für wychad ja Baltyjskaga der Seuche. Ale die Schweden разграмілі drenna abutschanaje ruskaje die Truppen auf tschale s von Pjatrom I. Und für некалькі des Monats ў ja Narvas die Schweden pad Rygaj разграмілі polska-l_to¸sk_ja палкі.

Ale менавіта ў gety die Stunde adbylassja і andere бітва, auf Віленшчыне. Сышліся войскі des Magnaten ў Polschtschy Sapega ў і kanfederata ў des Magnaten ў Rads_w_la ў. Peramagl_ Rads_w_ly. Adnak bratasabojtschaja wajna нічога nicht змяніла, толькі знясіліла Retsch Paspal_tuju і «нарадзіла» jaschtsche adnago polskaga karalja – Stan_slawa Ljaschtschynskaga, стаўленіка Schwezy_ і стаўленіка Sapega ў. Dabei die Stunde Rads_w_ly і польскi karol A¸gust падпісваюць sajus s Ras_jaj, і Peter der I auf tschale 60-tyssjatschnaga die Truppen ўваходзіць bei Weißrussland, sanja¸schy Мінск і Grodna. Der Pas-perschaje, Ras_ja nicht chotscha der Tribut Karl XII захапіць Polschtschu. Der Pas-andere, Peter der I вельмі nicht chaze ў wajennych dsejannja ў auf тэрыторыі der Rassen іі. Und kab Polschtscha ma¸tschala, Peter der I hundert ў утрымліваць swa± die Truppen auf naschaj (auf s±nnja belaruskaj) тэрыторыі.

So zjagnulassja amal 5 gado ў, pakul bei студзені 1706 Schweden nicht аблажылі Grodna, dse стаялі рускія, amal auf 3 Monate. Peter der I ў gety die Stunde ў bei Maskwe. Bei Grodne ў Fürst Aljaksandr Menschyka ў, "die rechte Hand" zara Pjatra I.

Wedajutschy, schto Peter der I збіраецца ў Grodna, Menschyka ў das Geheimnis wyjasdschaje die Grube nassustratsch. Jana сустрэліся ў Dubro¸na (pad Worschaj), і zar wjarnu¸sja ў Smalensk. Bo akramja Menschykawa ў Grodne s конніцай ў і A¸gust II, польскі karol (der Pas smowe s zarom jany павінны былі "ratawaz" Polschtschu die Hölle des Schweden ў). Adnak weralomny der Sachse A¸gust II ¸z±k s Grodna, prychap і ў schy 2/3 besäe конніцы. wos tschamu рускім war es so zjaschka ў ablose. Mabyz, tamu jany самі і кінулі den Schweden Grodna, satap і ў schy ў den Neman swaje garmaty, і рушылі ja расійскай mjaschy: pras Schaludok auf Мінск і Кіе ў.

Und die Schweden, rasbury¸schy Grodna (ale sgub і ў schy рускіх), пайшлі auf Slon_m і Пінск pras Ruschany, Bjarosu, Ljachaw_tschy, und другім vom Ärmel auf Nawagradak, Karel_tschy, Мір, Njasw_sch, rasburajutschy ¸s± auf сваім schljachu. Mir асабліва schkada Njasw_sch, s jakoga jany вывезлі ¸se kaschto¸nasz і, узарвалі basty±n, перарылі die Wellen, spusz і ў schy das Wasser. Und gorad сцерлі s twaru зямлі (Njasw_sch ў kalyskaj Rads_w_la ў).

Karl XII ішо ў auf Пінск. Uscho ў patschatku красавіка 1706 Schweden былі ў Ruschanach, dse daschtschentu знішчылі mjastetschka і palaz. Und 28 красавіка Karl XII adpatschywa ў bei Bjarose-Kartusskaj, und satym pras Chomsk ruschy ў ja Пінска. Pakul karol adpatschywa ў bei Пінску, jagonyja saldaty здабылі die Grube peramogu über рускімі über den Klößen і Ljachaw_tscham_. Bei маi 1706 Karl XII jesds і ў bei Sluzk, ale nenado¸ga. I sno ў wjarta¸sja ў Пінск.

I hier dumajezza, nawoschta die Grube so do¸ga war es byz sjarod getych balot? Bo, adpatschywajutschy so do¸ga ў Пінску, Karl XII srab і ў nepapra¸nuju pamylku. ±n straz і ў die Stunde і ¸pusz і ў ruskuju армію. Nicht інакш, newjadomaja prygaschunja die Polin abo літвінка so nado¸ga паланіла karalja, jakomu darauf die Stunde war es і 30 gado ¸ nicht. Treba dadaz, schto die Schweden, jak і рускія, пa garadach пакідалі swaje гарнізоны. Ale калі рускія іх papa¸njal і, so die Schweden solcher raskoschy nicht мелі.

Und schto sch A¸gust II? ±n nawat dumaje ab tym, kab капітуляваць perad шведамі і addaz karonu S.Ljaschtschynskamu. Wjadoma, schto tschastka schwedskaga die Truppen pajschla auf Мінск і Mag_l± ў, bei якіх rasburyla і rasrabawala ¸s±. Nawat zerkwy і kasz±ly. (Daretschy Peter der I ў gety die Stunde ў bei Pezjarburgu, budawa ў gorad)

Ale auf dwary ў uscho 1708. Des Sommers. I hier adbywajezza бітва pry mjastetschku Galo¸tschyn, pad Mag_l±wam. I geta war aposchnjaja peramoga des Schweden ў bei getaj wajne. Рускія былі разбіты і збеглі für den Dnepr, njagledsjatschy auf toje, schto іх war es auf 10 Tausende bolsch für den Schweden ў.

Adnak uscho ў верасні 1708 lja вёскі Ljasnaja (lja tago sch Mag_l±wa) A.Menschyka ў uschtschent разбівае 12-tyssjatschnaje schwedskaje die Truppen. I geta ў peralom bei chodse Pa¸notschnaj wajny. Die Schweden скіраваліся auf Ukra_nu, разлічваючы auf padtrymku ўкраінскага Hetmanes Masepy (praz і ў ніка sind Perajasla¸skaj jadnannja über Ukra_ny s Rasijaj) і saldat Stan_slawa Ljaschtschynskaga froh. Adnak abodwa саюзнікі здрадзілі den Schweden. Masepa pryw± ў толькі 2 tyssjatschy kasako ў, karol Ljaschtschynsk_ зусім nicht s'jaw і ў sja.

27 tscherwenja 1709 (der Pas alt stylju) adbywajezza slawuty Palta¸sk_ der Kampf, які wyraschy ў sychod getaj wajny. Рускіх bei бітве war es 42 tyssjatschy, des Schweden ў – bei 2 Male mensch. Karl ХII ў paraneny. Ohne Armee і newjadoma jak ±n apynu¸sja auf turezkaj тэрыторыі. Daretschy ±sz 2 wers іі jagonaj смерці. Perschaja – загіну ў bei 1718 godse, калі wjarta¸sja ў Schwezyju, dse jago nicht tschakal і, bo ў getaj wajne Schwezyja страціла вельмі schmat. Andere – загіну ў pry pachodse ў Narweg_ju paslja wjartannja s Turetschtschyny.

Und schto sch weralomny A¸gust II? Peter der I wjarnu ў die Grube der Thron і karonu Retschy Paspal_taj. Рускія kantschatkowa разбілі прыхільніка ў S.Ljaschtschynskaga і рэшткі des Schweden ў auf Belarus_ і ў Prybaltyzy. Рускі zar «spryja ў» WKL і толькі dselja tago, kab існавала puffer- dsjarschawa паміж Ras_jaj і Sachadam, ale dsjarschawa schwach і saleschnaja die Hölle der Rassen іі (amal jak і zjaper).

Якія sch die Straten панеслі naschyja продкі ў getaj wajne? Perschaje, bei bajach, die Hölle dem Gelärm, goladu, эпідэмій загіну ў amal адзін мільён мірных schycharo ў – geta 1/3 ussjago насельніцтва. Für pa¸stagoddsja paslja pachodu ja uns бацькі Pjatra I (1654-1667) den Rand sno ў napatkala der Ruin: bjasljudnyja і spalenyja garady і ist і gewichtig, sjamlja sno ў wuchs bur'janom (асабліва garady Mag_l± ў і Віцебск – für toje, schto ў 1708 godse адмовіліся pasta¸ljaz ruskamu der Armee das Futter) zu. Dabei die Stunde waren auf тэрыторыі die Rassen іі ў getaj wajne srujnawana ні adna pabudowa, nicht загіну ў ні адзін мірны schychar nicht. Und wychad ja Baltyk_ uns nicht ў patrebny, ±n bei uns ў. I. solche war zana wajny uns patrebna nicht.

Tscherwen 2009

• S dem Geschlecht Andrano¸sk_ch
• Казімір Lyschtschynsk_
• Schyzz± i smerz Stanislawa A¸gusta Panjato¸skaga
• Кобрынскія карані "Kodaka"
• Лагішынскі sjamelny der Aufruhr
• Jak "mucha¸zy" чэкістам памагалі
• Jak пiнскiя baloty выратавалi Rasiju
• Wiederzukommen