Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Jytsts± i smerts' Stanislava A¸gousta de Panyato¸skaga

Kobryn → l'Oeuvre des compatriotes → Martchouk Nina Grigorievna

1. Vo¸tchyn. Radzima Panyato¸skaga
Sur заходнім ouskrajkou Kamyanetchtchyny, dze tsyatche Poul'va (некалі pa¸navodnaya і soudakhodnaya) pour 20 km sur zakhad l'enfer de Bresta, раскінуўся Vo¸tch'n, некалі myastetchka, et tsyaper zvytchajnaya est sérieux sur belarouska-pol'skaj myajy. Ale mestsa getae, vybranae ў даўнія les heures нібьгга Boskaj volyaj, зацішнае і spakojnae, était калiсьцi tsentral'nym паміж Retchtchou Paspal_taj і par Vyalikim knyastvam Літоўскім. Vo¸tchyn z'ya¸lya¸sya znatchnym culturel tsentram. Narechtse, mestsam naradjennya nachaga z вамі apochnyaga karalya.

Cтанісла ў Panyato¸sk_

Perchae пісьмовае ўпамінанне pra Vo¸tchyn datouetstsa XVI art., et менавіта tym, chto ў 1586 godze ici paboudavana tsarkva svyatoga Мікалая і Georg_ya. Près de 1720 adby¸sya chljub Kanstantsy_ TcHartaryskaj sa Stan_slavam Panyato¸sk_m, 44-gadovym aux généraux, прадстаўніком vyadomaga pol'skaga à la génération des armes de "Tselek", kachtalyanam кракаўскім, vayavodam Mazavetsk_m, падскарбіем VKL. Pour plyatchyma getaga tchalaveka ў oudzel chez шматлікіх бітвах. Kanstantsyya était адзінай datchkoj уладальніка Vo¸tchyna, yakaya і atrymala yago ў pasag.

3 getaga à l'heure Stan_sla ў Panyato¸sk і, пакінуўшы vaennyya і палітычныя spravy, nadzejna l'as ў chez правінцы і, adda¸chysya radastsyam бацькі шматлікага syamejstva. OUladanne налічвала 18 fal'varka ў. Станісла ў Panyato¸sk_ ў adoukavany tchalavek і sont clairs. ­n le droit ў reformy ў сваіх ma±ntkakh, admyan і ў chy ainsi zvanyya gvalty – дні pratsy sur le seigneur.

2. Kasts±l chez iмя Trojtsy Sacré ў Vo¸tchyne
Bats'ka boudoutchaga karalya скіроўвае le pilot dzejnasts' sur будаўніцтва novaga, tsaglyanaga kasts±la nepadal±k l'enfer pakoya ў. (Le yack vyadoma, perchy dra¸lyany kasts±l ici ў paboudavany ў 1639 godze і mests і ў sya voddal' ma±ntka Panyato¸sk_kh). Кутні la pierre novaga kasts±la заклалі 18 ліпеня 1729. Praekt zrab і ў і vykonva ў les travaux варшаўскі архітэктар Вінцэнт Rakhets_.

OUsyago praz à la vapeur l'année людзі ўбачылі tsoud архітэктуры. Vychyn±j amal' 15 mètres ў, sont couronnés par la tente à facettes z гадзіннікам і vejaj, z zalatchonym kryjam. De la salle du temple balayait la forme gretchaskaga kryja і était pakryta ploskaj stollju. Padloga ўсярэдзіне marmourovaya. Chez kasts±le razmyachtcha¸sya argan, syamejnaya la loge і rodavaya krypta. Kasts±l me ў deux ¸vakhody – z au côté дарогi i z au côté palatsa TcHartarysk_kh.

3. Naradjenne malodchaga du fils
­sts' ljudz і, якія stvarajuts' dabro, pramenyatstsa doukho¸nastsju. Le plus kachto¸nym dakoumentam, які svedtchyts' pra ancien веліч Vo¸tchyna (±n zakhava¸sya oui nachykh dz±n) z'ya¸lyaetstsa невялікіх pamera ў, azdoblenaya bronzaj «Kn_ga metryk kasts±la Vo¸tchynskaga l'enfer de 1653».

Pour стагоддзі кніга поўнілася запісамі імён і tytoula ў vyadomykh магнацкіх de la génération ў. Adnak, найвялікшы інтарэс выклікае запіс sur латыні ab нараджэнні ў студзені 1732 du jour semnatstsataga Stan_slava A¸gousta de Panyato¸skaga, boudoutchaga karalya. Хрысцілі yago ў par le vieux kasts±le, sur celle-là l'heure капітальна adramantavanym. Gety kasts±l yachtche дзейніча ў chez 1762 godze. S±nnya là valyaetstsa толькі tsegla l'enfer yago padmourka.

Matsi Stan_slava Panyato¸skaga stvaryla ў Vo¸tchyne l'école. Près de l'école вучыліся yae tchatyry les fils, dzve дачкі і некалькі junako ў z pryezdjykh sem'ya ў. Chez tym ліку Anton_j Tyzengaouz, boudoutchy міністр фінанса ў Vyal_kaga knyastva. Pra yakasts' navoutchannya ў à l'école svedtchats', chto ¸se yany дасягнулі za¸vajnaga становішча ў тадышнім gramadstve. Zatym Stan_sla ў (karol') voutchy¸sya va універсітэтах Angl іі і Franz і, chmat падарожніча ў. Valoda ў pyatstsju замежнымі мовамі. Et pakoul' boudoutchy karol' atrymo¸vae adoukatsyju, nous zno ў reviendrons ў Vo¸tchyn.

4. Росквiт i zanyapad Vo¸tchyna
Le remplacement tcHargovaya ўладальніка ў Vo¸tchyna adbylasya ў 1744 godze, калі le prince Міхаіл de TcHartarysk і, le chancelier VKL, міністр і vydatny палітык, koup і ў tchastkou воўчынскіх ma±ntka ў chez svajgo chvagra, Panyato¸skaga (bats'k і). Ale syam'ya boudoutchaga karalya pa-ranejchamou jyla ў Vo¸tchyne.

Станісла ў Panyato¸sk_ (bats'ka) ў bon gaspadarom, adnak, Міхаіл TcHartarysk_ akaza¸sya yachtche lepchym. ­n pour vyal'mojnaga jytstsya stvary ў вялікасвецкую рэзідэнцью. YAgo palats z ліственіцы налічва ў 36 pakoya ў. Et deux tsaglyanykh флігелі – 52 пакоі.

Taksama пабудавалі шматлікія памяшканні pour prysloug і, gaspadartchyya zboudavann і, цяпліца, narechtse, teatr. La moustache geta akajmlya ў 30-gektarny le parc, razrezany шырокім aux canaux, vykladzeny дубовымі дылямі. dvoukhpavyarkhovy tsaglyany boudynak бібліятэк і, chez якім naradz і ў sya boudoutchy karol', ў adno¸leny. Daretchy, l'heure ouratava ў getouju paboudovou. Chez ім месцілася du chantre kalgasa імя Jdanava, paslya là jyla pryezdjaya syam'ya, tsyaper vyadoutstsa ramontnyya les travaux. Et vos' кнігі і pakoj karalya загінулі. Le yack gavoryts' svedka, arkh і ў і кнігі існавалі yachtche ў 1939 godze.

Adnak, nous reviendrons ў XVIII stagodtsze. Chez gety l'heure boudouetstsa l'Hôtel de ville (yakouju paznej peraboudoujuts' pad tsarkvou), kamennyya gandl±vyya sont contents (try des fois ў l'année ici праводзіліся кірмашы). Boudouetstsa manastyr і капліца (oui s±nnya non захаваліся). Ale nachy сучаснікі pra getouju prygajosts' do¸ga non мелі dakoumental'nykh zvestak. I толькі ў 1994 godze ў Paryjskaj natsyyanal'naj бібліятэцы знайшлі maljunak P'era Ryko z aux plans vo¸tchynskaj рэзідэнцыі.

Sur s±nnya захаваліся толькі kasts±l Trojtsy sacré, бібліятэка, tchastka stsyany palatsa, l'Hôtel de ville, chez yakoj tsyaper dzejutchaya tsarkva.
CHto datytchytstsa fal'varka Gremyatcha, які ¸vakhodz і ў chez воўчынскі l'ensemble, калі ў 1870 godze ±n ў oulasnastsju le prince ў Pouzyna ў, yany пабудавалі là palats kazatchnaj prygajosts і, z вялікім aux parcs z рэдкіх parod dre ў... Près de notre heure il y avait là, une école, paslya піянерскі lager. I geta achtchadjala palats. 3 1997 ans "apekou" sur гістарычным помнікам ousklala sur syabe Міністэрства les cultures RB.

5. Boudoutchy karol' i boudoutchaya iмператрыца
Калі Stan_slavou Panyato¸skamou споўнілася 20 gado ў, yago выбралі ў la diète de Brestskaga paveta, dze ±n zvyarnou ў sur syabe ¸vagou depoutata ў сваім rytarstvam. Praz deux reptiles ±n ў oujo стольнікам VKL. Zatym Stan_sla ў A¸goust des mortiers і ў sur dyplamatytchnouju stsyajynou : spatchatkou sakratar pasol'stva ў Sankt-Petsyarbourgou, paslya nadzvytchajny pasol Retchy Paspal_taj près des Races іі.

Менавіта ў gety l'heure ±n знаёміцца z boudoutchaj імператрыцай des Races іі Katsyarynaj II. Калі yany ¸perchynju сустрэліся, la fosse était 23, elle – 26 gado ў. Chez razbechtchanym dvartsovym svetse Panyato¸sk_ nagadva ў цнатлівага kakhanka. Perad ad'ezdam z Pol'chtchy ±n paabyatsa ў par le pilot mats і, chto non boudze піць і goulyats' près de la carte, і chto non зробіць prapanovy ні adnoj jantchyne pakoul' la fosse non споўніцца 30 gado ў. ­n non dava ў au serment sur ¸strymanne, ale лёгкія prydvornyya les Amours yago non захаплялі dy baya¸sya pl±tak і інтрыг. Et zakhap і ў chysya Katsyarynaj – geta était yago perchae kakhanne – ±n la pensée ў, chto boudze любіць yae est éternelle.

Katsyaryna і Panyato¸sk_ былі палюбоўнікамі ¸syago pa¸goda. Chez jn і ў ні 1756 yago адаслалі en arrière chez Pol'chtchou і ў gety l'heure Katsyaryna zrazoumela, chto du yang tsyajarnaya. Панятоўскі vyarnou¸sya oui rouskaga dvara толькі ў patchatkou stoudzenya 1757. Et ў notch sur 8 stoudzenya Katsyaryna нарадзіла dzya¸tchynkou, імя yakoj далі Ganna. Ganna Pyatro¸na Ramanava, yakaya prajyve толькі 2 reptiles.

Katsyaryna II

La moustache administrait і, chto geta дзіця l'enfer de Panyato¸skaga, ale маўчалі. Praz нейкі l'heure імператрыца El_zaveta zapadozryts' Katsyarynou ў dzyarja¸naj zdradze. La moustache yae палітычныя саюзнікі boudouts' arychtavanyya, et Panyato¸skaga zno ў adpravyats' chez Pol'chtchou sur доўгіх celui-ci gado ў.

Лічыцца, chto vybrannju Stan_slava Panyato¸skaga karal±m садзейнічала Katsyaryna (oujo Katsyaryna II, расійская імператрыца). Geta ainsi. ­ju кірава ў tsvyarozy палітычны разлік. Jana du bien administrait kharaktar Stan_slava. Панятоўскі pa-ranejchamou kakha ў getouju jantchynou. Менавіта getym mojna rastloumatchyts' par celle-là le fait, chto karanatsyya était pryznatchana sur dzen' Katsyaryny. Sur dzen' Katsyaryny sacré ±n падпіса ў і l'acte ab admove l'enfer prastola. ­sts' zvestk і, chto Panyato¸sk_ sur pratsyagou ¸syago svajgo jytstsya pras і ў Katsyarynou II stats' yagonaj jonkaj. Ale du yang za¸s±dy gavaryla : «Non!»

6. Станiслав A¸goust Panyato¸ski – karol'
Chez nyadzelju 25 лістапада (pa каталіцкім kalendary) 1764 Stan_sla ў A¸goust ouzycho ў sur le trône. Doujy і malady, prygojy і adoukavany ±n me ў tady 32 reptiles. Et naperadze était – трыццацігадовае panavanne ў adnoj z найвялікшых еўрапейскіх краін. Panavanne paspyakhovae i non вельмi шчаслiвае i трагiчнае, radasnae i baljutchae. Chez tyya днi ў Varsovie з'ехалiся en chauffant 30 mille gastsej z краiны dy zamejja. Karanava¸sya Stan_sla ў Panyato¸ski ў kasts±le svyatoga Jana.

Якi la trace пакiну ў karol' Stan_sla ў sur l'amarre de Retchy Paspalitaj. Pa-perchae, ±n актывізава ў adoukatsyju, dzejnasts' voutchonykh і mastako ў. Zasnava ў près de Varsovie кадэцкі le corps, z yakoga выйшлі slavouty le général Kastsjuchka, Yas_nsk і, Sakol'n_tsk_ і многія іншыя людзі. ў zasnavany le corps інжынера ў VKL і vernouty oui jytstsya manejny la cour. sklalasya doumka, chto z getaga à l'heure patcha¸sya «zalaty le siècle».

Панятоўскі nadava ў ouvagou і gaspadartchaj дзейнасці гмін, klapats і ў sya ab развіцці прамысловасці і gandlju. Ale sproby ¸matsavannya tsentral'naj oulady chlyakham reform, выклікала nezadavolenasts' des Races іі і Prous іі, et taksama myastsovykh reaktsyjnykh du magnat ў, і pastoupova perarasla ў adkrytouju varojasts'. Ці byva ў karol' pry жыцці ў Vo¸tchyne ? Adno ўпамінанне ±sts'. Chez верасні 1775 ±n ў chez Kamyantsy і Vo¸tchyne і navat vykana ў les demandes vojta, бурмістра і starast. Adnak galo¸nae toe, chto paslya syabe ±n пакіну ў Kanstytoutsyju le 3 mai.

7. Kanstytoutsyya le 3 mai 1791
OUnoutranaya палітычная нестабільнасць chez краіне паслужылі des Races іі, Prous іі і Аўстрыі padstavaj oui tago, kab raspatchats' padzel Retch'_ Paspal_taj chez 1772 godze. Paslya getykh padzej karol' Stan_sla ў A¸goust spraboue правесці dzyarja¸nouju reformou. ў prynyaty Dzyarja¸ny la loi, vyadomy le yack de Kanstytoutsyya le 3 mai.

Daretchy, geta Kanstytoutsyya traînant ў E¸rope і l'autre ў svetse (paslya ZCHA). Chez elle замацоўваліся mejy pa¸namotstva ў dzyarja¸naj oulady, sont droits і абавязкі gramadzyan. Jana zatsvyardjala un tel panyatstse le yack le peuple, yakoe ¸kljutchala, aprotch de la noblesse, myachtchan і syalyan. La noblesse pazba¸lyalasya les droits асабістай oulady sur сялянамі. adbylosya dalejchae ab'yadnanne Karony і VKL.

Chez выніку getykh zmen Retch Paspal_taya est devenu kanstytoutsyjnaj манархіяй. Radykal'nyya ¸noutranyya reformy ў Retchy Paspal_taj zno ў сталі непакоіць sousedzya ў, якія баяліся yae магутнасці. Vosennju 1795 de Katsyaryna II, імператар Аўстрыі і karol' Prous іі сцерлі z les cartes E¸ropy une telle dzyarjavou le yack de Pol'chtchtcha. Karalya Panyato¸skaga сілай прывезлі ў Garodnju і змусілі adratchysya l'enfer du trône. Geta était 25 лістапада (210 gado ў tamou, chez dzen' Katsyaryny sacré). Chez gety l'heure прускі karol' a emporté z Krakava ў Berl_n каралеўскія сімвалы ¸lady. Станісла ў Panyato¸sk_ ne pouvait pas ouratavats' dzyarjavou, ale praz le pilot палітыку doukho¸na padrykhtava ў le peuple pour peraadolennya 120-gadovaj няволі.

8. Апошнi prytoulak apochnyaga karalya
Chez seradou 11 ljutaga 1798 Yago Vyal_kasts' Karale¸sky les bouches ў la blessure. En chauffant адзінаццаці adtchou ў syabe drenna. Выклікалі lekara. Paznej ksyandza. KHoutka pryekha ў і імператар Pavel z aux fils. De Jana заспелі Panyato¸skaga neprytomnym... Et ¸jo 12 ljutaga byloga manarkha Retchy Paspal_taj n'est pas devenu.

Pakhavanne yago était sapra¸dy каралеўскім. Nyabojtchyka забальзаміравалі. Paslya trounou z tselam karalya выставілі ў Tronnaj la salle palatsa. Pavel I асабіста ¸skla ў sur galavou Panyato¸skaga karonou. Et 5 сакавіка trounou z tselam ouratchysta перанеслі ў kasts±l Katsyaryny sacré. Працэсію z 18 mille vajsko¸tsa ў ouznatchal'va ў расійскі імператар.

Zatym абабітую blanc cho¸kam trounou апусцілі ў l'autre, pazalotchanouju і размясцілі ў kryptse kasts±la. Sur камяні зрабілі надпіс. Ainsi хавалі толькі рускіх tsaro ў... Ale samae dz і ў nae ў tym, chto ¸s± рабілася моўчкі. Ainsi zagada ў імператар... 6 ліпеня 1938 ў kasts±le Katsyaryny sacré adbylasya eksgoumatsyya parechtka ў karalya ў прысутнасці du consul Pol'chtchy і прадстаўніко ў savetskaj oulady.

Était zasvedtchana, chto karale¸skae est entière non zakhavalasya. Et adzenne і іншыя retchy захаваліся вельмі du bien. I vos' 9 ліпеня 1938 sur stantsyju Sto¸btsy pryby ў tavarny le wagon z apyatchatanaj dra¸lyanaj skrynyaj... Tym aux heures chez Vo¸tchynsk_m kasts±le ішла urgent padrykhto¸ka oui perazakhavannya.

Notchtchou 14 ліпеня 1938 oui Vo¸tchynskaga kasts±la пад'ехалі deux грузавікі і tchorny лімузін. Chez svyatle кішэнных ліхтарыка ў выгрузілі 600 кілаграмовы sarkafag, які non zmyasts і ў sya navat chez веснічкі krypty. Tady вырашылі перакінуць yago praz mouravanouju agarodjou. Mour tresnou ў. Велізарная trouna non ўваходзіла ў la crypte. Chez сутарэнні апусцілі толькі skrynkou z sertsam і ўнутранасцямі. Sarkafag паставілі sur padlogou ў нішы.

Dzvery апячаталі. Адзін la clé адцалі myastsovamou ksyandzou Anton_ TcHychev_tchou, другі pour бралі sabe. Adnak, затаіць getouju навіну l'enfer myastsovykh jykharo ў non ¸dalosya. 12 verasnya 1939 ў Vo¸tchyn ouvajchlo гітлераўскае les troupes. Ale praz try дні zno ў adsounoulasya pour le Boug, sastoup і ў chy pa damove getouju tchastkou Palessya TcHyrvonaj Arm іі.

28 verasnya jykhary Vo¸tchyna даведалiся, chto boudouts' jyts' près des URSSs. Станісла ў A¸goust Panyato¸sk_ apynou¸sya ў Savetsk_m Sajuze. YAgo нікуды non перавозілі. Est simple perasounoulasya myaja. Et 22 tchervenya 1941 ў myastetchka ўвайшлі novyya gaspadary sa svastykaj sur les manches.

Le bois de Vo¸tchyna paslya vajny ў vyznatchany sur Yalts_nskaj канферэнцыі. ­n adycho ў oui Savetskaga Sajuza. Le yack svedtchats' ljudz і, adrazou paslya ad'ezdou apochnyaj groupy воўчынскіх каталіко ў chez Pol'chtchou, chez kasts±l улезлі рабаўнікі : разламалі trounou, z мундзіра зрэзалі гузік і, yany блішчэлі le yack zalatyya, забралі karonou, roznyya materyyaly...

Paslya myastsovy kaval' z tsynkavaj trouny narab і ў v±dzer, і калі напіваўся, ljub і ў tantchyts' chez karale¸skaj karone. Paslya смерці kavalya yago le fils karonou zda ў chez якасці утыльсыравіны. La poussière рабаўніко ў non цікав і ў, le yack і рэшткі vonkavaj trouny z жалезнымі ручкамі. Et vos' koudy dzelasya l'urne z ounoutranastsyam і ? Kajouts', нібыта вартаўнік гміны Anton Pratasjuk a porté z kasts±la астанкі karalya ў nejkae толькі la fosse vyadomae mestsa. I getouju le secret zabra ў z saboju ў магілу.

La moustache сыходзілася sur adnym : Воўчынскіх могілках. Moja, ainsi сціпла, ale pa-khrysts_yanskou là і ўпакоіліся астанкі karalya ? Le yack успамінае kardynal Kaz_m_r Sv±ntak, «Prybl_zna ў 1955 godze ў Мінск pryjcho ў ліст z Vo¸tchyna, chez якім a¸tar pavedamlya ў, chto ±n pataemna sabra ў парэшткі karalya і perazakhava ў іх. I mestsa gato ў pakazats'... Non паехалі. Et ліст zgoub і ў sya».

I vos' yachtche adno perazakhavanne. Moja, і non apochnyae ?! Gavoryts' Gal_na Katchano¸sky, супрацоўнік du musée de Vo¸tchynskaga, stoudentka гістарычнага fakoul'teta. Geta du yang школьніцай chez 1987 godze à des fois z сябрамі z Grodna разграбалі рукамі smetstse ў kasts±le Trojtsy sacré ў Vo¸tchyne, choukajutchy рэшткі apochnyaga karalya...

Et 13 snejnya 1988 ў падпісаны l'acte peradatchy pol'skamou au côté rechtka ў pakhavannya karalya Stan_slava. Syarod іх : srebnyya les galons, часткі trouny, abtsasy, les fragments мундзіра, цвік і, шматкі karale¸skaga plachtcha... Ainsi Stan_sla ў A¸goust Panyato¸sk_ z Bojaj ласкі Karol' Pol'sk і, le prince Літоўск і, Rousk і, Prousk і, Mazavetsk і, Jamojtsk і, Кіеўск і, Valynsk і, Padol'sk і, Padlyachsk і, Інфлянск і, Smalensk і, TcHarn_ga¸sk_ vyarnou¸sya ў Varcha¸sk_ zamak praz 196 gado ў...

Le journal «Лiтаратура i mastatstva», № 30, 28 лiпеня 2006

Les documents



Nos partenaires