Der Wald uradschenza ў Kobrynschtschyny, die s die 1940 Pas die 1950 Lumpen für meschy Belarusi abgeschickt sind, bei iх die Erinnerungen i ўcпамiнах
Ja leiten die Nachkommen der Erde dieser
Der Orthodoxen
Die Geschichte.
Die Ampersekunde Puschkin
Bei kanzy 1939 ў Sachodnjaj Belarusi rasgarnulassja кампанiя der Pas barazbe s “ворагамi”. NKUS war sfabrykawana версiя pra iснаванне заканспiрыраванага padpoljaja i "polska-faschyszkaj die Agenturen”. Für sa¸dsel bei супрацоўнiцтве s варожымi шпiёнамi абвiнiлi i многiх кiраўнiко ў рэспублiкi. Былi aryschtawany starschynja SNK BSSR A.F.Kawal±s ў, другi sakratar das ZK KP () ist A.A.Ananje ў, partyjnych i dsjarscha¸nych dsejatscha ў froh. Bolschasz aryschtawanych, njagledsjatschy auf nedakasanasz вiны, былi sind s Belarusi, многiя загiнулi ў lagerach ausgeführt. S patschatku 1940 ў sachodnjaj ablaszjach Belarusi пачалiся рэпрэсii supraz des vergangenen Mitgliedes ў каланiяльнай адмiнiстрацыi i wajennasluschatschych polskaj армii.
Bei 1949 patschalassja massawaja калектывiзацыя. Bei вынiку ja kanza 1950 80 % сялянскiх dwaro ў war es abjadnana ў kalgassy. Nicht abyschlossja i ohne лiквiдацыi kulaztwa jak klassa. Raskulatschwaz пачалi nicht толькi kulako ў, ale i seradnjako ў, якiя nicht хацелi ¸stupaz bei kalgassy. Den Schnurrbart naschytaje селянiнам, ukljutschajutschy schyll±wyja pabudowy, pry раскулачваннi пераходзiла wa ¸lasnasz kalgassa ў. Napryklad, bei akze опiсi i ацэнкi маёмасцi, канфiскаванай bei Markawaj Prasko¸i Сiльвестараўны das Jh. Trawy Pawizze¸skaga selsaweta Kobrynskaga ra±na) tschytajem. [3]
I. Karowa масцi z±mnaj der Waage 300 kg 1000 Rbl.
II. Awetschki belyja (2) 500 Rbl.
III. Das Tuch scheraga i tschornaga koleru (10) 210 Rbl.
IV. Das Pferd s chamutom (1) 2000 Rbl.
V. Die Kähne staryja (1) 150 Rbl.
VI. Schafa ў rasabranym вiдзе (1) 50 Rbl
_________________
3910 Rubeln
Tyssjatschy сялянскiх semja ў былi sind für meschy рэспублiкi umgesiedelt. Zjaschka ўявiць, ale bolschasz des Volkes nicht sumnjawalassja ў справядлiвасцi naweschanych auf sumlennych ljudsej jarlyko ў. Bei resaljuzyjach der Versammlung ў, мiтынга ў, bei пiсьмах prazo¸nych змяшчалiся патрабаваннi schorstkaj die Abrechnungen über “ланцуговымi сабакамi faschysmu” i “завярбованымi i пакiнутымi für шпiёнскай die Arbeiten агентамi”. Спатрэбiлiся дзесяцiгоддзi, kab stereatypy сталiнiзму пачалi rasburazza.
Nicht абмiнула vom Pfahl "liebkose" i "¸wagaj" таталiтарная сiстэма i schmatpakutnuju kobrynskuju sjamlju. Bolsch für 100 tschalawek былi assudschany ja rosnych das Jahr die Hölle (3 ja 15) snjawolennja ў PPL. Napryklad, Jantschuk Сiдар Dsmitryjewitsch, schychar das Jh. Pawizze, ў assudschany ў 1944 godse s канфiскацыяй маёмасцi. Die Grube пашчасцiла wjarnuzza ў verwandt w±sku. Und wos Paddubny Georgij Мiхайлавiч 29 лiстапада 1939 ў rasstraljany 16 лiстапада 1955.
Zweihundert tschalawek s 1939 Pas 50-yja die Lumpen былi erhitzend sind für meschy Belarusi (Kasachstan, den Rand Altajski i iншыя meszy), und pasnej рэабiлiтаваны abgeschickt. Galina Schpak schywe ў goradse Schtschezin (auf mjaschy Polschtschy s Germanijaj). Schantschyna nicht moscha sabyz den Pfahl klein радзiму Kobryn, вулiцу Agarodnjuju (цяпер-Пушкiна), dse знаходзiўся бацькоўскi das Haus, гiмназiю iмя Maryi Radsewitsch, dse wutschylassja. Die Hölle ussjago daragoga serzu war Galina adarwana i Malen s мацi, sjastroj i bratam ў Kasachstan, dse прайшлi 6 Jahr дзяцiнства i rannjaj маладосцi, bei sljasach i trywose, choladse i goladse, dse толькi малiтва dapamagala nicht страцiць nadseju i ¸s± wytrywaz abgeschickt. Chazja ist nicht ¸se вярнулiся, многiя засталiся ў stepawych магiлах fern. «Galawa des Mais pakryta сiвiзной, - пiша ў die Erinnerungen Galina Schpak,-ale sabyz peraschytaje nelga. S±nnja sdajezza, schto geta war es, jak bei den Traum, i nicht sa von mir. [8]. Bazka Galiny, Pjotr Pjatura, sluschyz bei polskaj палiцыi. Bei 1940 godse загiну ў пакутнiцкай smerzju wa Uschodnjaj Belarusi.
Den Pfahl кнiгу Galina Schpak прысвялiла дарагiм kabryntschanam, мiлым den Landsmännern. Uns jana danesla swaje ўспамiны s мiнулага, kab ведалi geta нашчадкi. Цiкавасць ja tych neu bako ў schyzzja, ljudsej, якiя адкрылiся perad Galinaj Schpak, njaredka дапамаглi adzjagnuz uwagu die Hölle ulasnych pakut.
Schyla sjamja Sind Schpak bei pass±lku – 27 Sorglos. Дзiву dajeschsja die Hölle дзiкай неадпаведнасцi solcher "paetytschnaj" naswy i surowaj рэчаiснасцi. Усiх wyssylnych паралiзава ў die Angst, für schyzz±, für budatschaje, für wyschywanne. Bei wypakutawanych ljudsej былi twary sazjukanych swjaro ў. Und auf twarach «уладальнiка ў des Waldes ў» – sumes нянавiсцi i pagardy. nelga ohne жудасцi ўспамiнаць, jak пiша Galina, «tschornyja krumkatschy», krytyja, farbawanyja z±mna – сiняй farbaj maschyny. Unutry maschyny padseleny auf малюсенькiя z±mnyja клеткi – кабiнкi, bei якiх war es tschym dychaz nicht. Bei iх вывозiлi ljudsej die Hölle der Verwandten, die Hölle swyklaga schyzzja, die Hölle des Planes ў auf budatschaje. I nekatoryja wyssylnyja, sagnanyja бесчалавечнымi формамi schyzzja, patrochu пазбаўлялiся swyklych panjazzja ў pra dabro i ist böse, pra magtschymaje i nemagtschymaje. Bei die Erinnerungen “dem Wald Nassuperak – вярнулiся” – nicht толькi der Wald сям′i Schpak, ale i dsessjatka ў wyssylnych, für якiх святымi былi slowy: “den Schnurrbart дарогi wjaduz auf Radsimu”.
Сям′i Schpak war maralna zjaschej, tschym многiм wyssylnym jaschtsche i ў tym sense, schto s-für бацькi, polskaga палiцэйскага, nekatoryja wyssylnyja пазбягалi iх. S-für getaga, jak пiша war Galina, jana samknutaj, batschyla das Licht bei tschornych farbach, chazela schawazza die Hölle людскiх watschej i пайсцi ў manastyr. Getaje raschenne supakojwala.
Koschny dsen sustrakala jak tschassowy, perachodny auf schljachu ja mety. Getaje raschenne ўзмацнiлi schudasnyja несправядлiвасцi schyzzja. “Wir, дзецi, und potym molads, выраслi ў goladse i choladse, akruschanyja pagardaj i waroschaszju. Naschy мацi пастарэлi sa¸tschasna ў netschalawetschych umowach, pasba¸lenyja Häuser, bei barazbe für wyschywanne, schmatgadowaj barzbe s den Wäldern”. Schywutschy гадамi ў tragedyjnym sweze становiшся пакорлiвым perad pastajannym bolem, nawutschajeschsja den Stunden nawat adzjagwaz uwagu die Hölle jago. Ljagtschej war es tym, kamu пашчасцiла prazawaz auf den Farmen, dse-nebuds pry бальнiцах цi stalowych, und nicht ў руднiках Karagandas. Den Broten, den Broten адзiным, адзiнай zaryzaj Pajkaj дыхалi hier den Schnurrbart schywyja i pa¸schywyja. Невялiкай колькасцi ja¸reja ў ist es ¸zjatschy ў Kasachstan gelungen. Jana nicht згарэлi ў die Ofen krematoryja, ale i nicht вярнулiся, jak марылi, auf гiстарычную Radsimu. Многiя nasa¸s±dy засталiся ў руднiках Karagandas.
nejmawernaj radaszju war es wjartanne. I samaje дзiўнае, schto njagledsjatschy нi auf якiя bylyja непаразуменнi цi nawat waroschasz памiж выселенымi, калi rechts заходзiла pra den Willen, нiхто nicht зайздросцi ў tym, chto wyswalja¸sja. Uladu бралi zudo¸nyja пачуццi Suradaszi, Superaschywannja. Mnoga der Tränen war es pry развiтаннi, часцiнку duschy, serza, schyzzja jany пакiдалi hier, bei бяскрайнiх stepach Kasachstans. Вярталiся нi ў кiбiтках, нi peschschu, und ў "bydljatschych" die Wagen, sapo¸nenych высыльнымi. Gety пранiзлiвы schudasny вiск lakamatywa ў, schto цягнулi сотнi des Wagens ў für скацiны, prasledawa ў pras die Lumpen. Und für сценамi des Wagens ў roch палямi, былi zudo¸nyja sornyja notschy, und den Zug dsen hinter dem Tag Malen s sonzam auf prazjagu zwei tydnja ў rucha¸sja auf sachad. Dsja¸tschaty спявалi, und Galina акампанiравала auf den Pfahl гiтары. Гiтара war für dsja¸tschyny najdaraschejschaj retschtschu, padarunkam бацькi, swedkam ussjago, schto peraschyla Galina ў wyssylzy. Jaschtsche fuhr Galina 2 сшыткi s малюнкамi, spadsjawalassja, schto pakascha bazku momanty schyzzja (jakoga wäre es nicht, und schyzzja) ў wyssylzy. Ja aposchnjaga nicht weryla dsja¸tschyna, schto njama ў schywych daragoga tschalaweka. Die Träume des Pas darose dadomu былi цяжкiмi, уяўлялiся rosnyja зданi, uratsch nicht памылiўся, skasa¸schy, schto ў Gali nerwowy sry ў. Пазбавiцца die Hölle jago dapamagala гiтара. Mazi Galiny taksama nicht magla пазбавiцца die Hölle зданi ссылкi i radawazza swobodnamu schyzzju, schto наблiжалася. Adnojtschy jana sarwalassja, выхапiла гiтару i rastaptala jaje ў бяссiльным адчаi. Bei den Wagen ¸staljawalassja tot цiшыня. Tschuwaz ў tresk iнструмента pad нагамi. Галiна adserwjanela i s davon хвiлiны naogul nicht magla spaz.
Калi наблiзiлiся ja da¸njaj polskaj mjaschy i der Zug спынiўся, людзi выходзiлi s des Wagens ў i станавiлiся auf каленi, цалавалi sjamlju, замiралi ў paklone, дзяквалi dem Gott für шчаслiвы swarot. Накiравалiся ja Bresta, ja nowaj mjaschy naschaj Ajtschyny. Sjamja Schpak nicht magla nicht sajechaz bei Kobryn. Mnogaje dort war es rasburana, bei tym лiку i das Haus № 27 auf вулiцы Puschkina, die Hölle jakoga засталiся толькi marmurowyja прыступкi. Es war sabatschaj будкi nicht, jakoj закапалi schablju бацькi erhitzend. Pam±r dsjadulja, якi хрысцi ў uns auf развiтанне sa слязамi. Адзiны dsjadska Adas prapa ў ohne westak. Sustretscha s goradam, s babuljaj war i radasnaj, i sumnaj. Sdajezza, jaschtsche nawokal панавалi die Angst i smerz.
Кiрмаш sind i цiхi leer. Es war dort paleschuko ў, якiя прадавалi ranej die Öle, der Käse, gryby nicht. Es war ja¸reja ў, якiя хвалiлi tawar nicht. Mnoga пралiлося iх бязвiннай крывi, waruschylassja die Hölle tue ich sjamlja … Alt вулiца das 3-Hektar des Mais weh war tot, ohne цукернi, dse дзецi i molads любiлi lassawazza прысмакамi; ohne Haus manacha ў, dse выхоўвалiся chloptschyki-siroty. Die wjalikaja Agave auf ploschtschy Swabody, jakaja wurde tschyrwonaj kwetkaj bolschaj für wjadro, напамiнала agarak свечкi entlassen. Und wos kasz±l i сiнагога засталiся непашкоджанымi. Rodny gorad nado¸ga такiм sasta ў ў памяцi.
Развiтвалiся s iм bei цiшы i skrusse, bei адчаi i trywose. Pry перасячэннi mjaschy auf dem Bug s bolem азiрнулiся. Auf perschaj станцыi der Zug закiдалi каменнямi, tschulassja: “Яўрэi, wjartajzessja ў Maskwu”. Галiне ¸resalassja ў pamjaz dsja¸tschyna ў kaljarowaj sukenzy, jakaja spalochana прыцiскалася ja рукi swajgo chlopza – спадарожнiка i s расшыранымi watschyma lepjatala die Grube штосьцi, pakaswajutschy auf uns. Es war kry¸dna i nicht werylassja, schto ўсiх, chto jecha ў bei den Wagen, tschakaje der Wille, das Haus, ist nicht wichtig, якi, ale der. “I wos везлi uns, pakul bjasdomnych, neschadanych, s мяшочкамi sucharo ў (es war klunka ¸ nicht, es war adsennja, ale suchary былi prygatawany, so jak нiколi nicht ведалi nicht, schto uns tschakaje) der Fernen auf sachad, ale ¸scho trywoschna sassumawa¸schych. Трапiлi ў Schtschezin. Es war zjaschka, nawat suchary згадзiлiся. Den Mai schadanne пайсцi ў manastyr nicht здзейснiлася. Ich war, jak starejschaja, adkasnaja für sjamju: мацi chworaja, dem Bruder s sjatroj treba war es wutschyzza. Ich wymuschana war iсцi auf prazu.
Bei апошнiх radkach vom Pfahl кнiгi Galina Pjatro¸na ўспамiнае, schto nesado¸ga der Pas pryjesde ў Polschtschu sustrela paschyluju манахiню, raskasala ihr pra swa асабiстыя жаданнi. Schantschyna wysluchala, уважлiва gledsjatschy auf Galinu, i sa spagadaj параiла: “Dsizja, mich pajschla ў manastyr, bo згубiла sjamju ў Warscha¸skim паўстаннi. Und dich maladaja, павiнна нарадзiць i wychawaz dsjazej, kab schyzz± prado¸schylassja”. Getyja slowy glyboka запалi ў serza Galiny. Pras nekatory die Stunde jana sustrela chlopza – paljaka, maladyja людзi стварылi sjamju. Sussedka Galiny пракаменцiравала geta so: “Wos i споўнiлася der Wille des Gottes”. I paplylo schyzz±. Und uns wurde кнiга memuara ў, jak swedka schudasnaga peryjadu гiсторыi, калi ljudsej, narodschanych byz шчаслiвымi i daryz schtschasze, прымушалi paweryz, schto jany, slatschynzy, schto jany nicht такiя, jak iншыя angetroffen. Кнiга gutschyz jak papjaredschanne ¸sjamu dem Licht ў barazbe für sind i godnasz tschalaweka recht. Вельмi цiкавы i pasnawalny die Erinnerungen Нiны Chamjantschuk.
“Pawaschanaja Нiна Мiкалаеўна, Ihre sajawa, adrassawanaja ў UKDB Respubliki Weißrussland Pas Breszkaj вобласцi, намi rasgledschana. Pawedamljajem, schto wyssjalenne Sie i des Mitgliedes ў Waschaj сям′i ў 1940 g, für meschy sind Belarusi prysnana ungesetzlich i ¸se, chto ў рэабiлiтаваны umgesiedelt. Намеснiк начальнiка Upra¸lennja KDB Respubliki Weißrussland Pas Breszkaj вобласцi am 11. Mai 1992 №X – 3418
W.Tscharnysch.
Geta war es ¸scho ў 1992 godse. Und den Pas swaroze ў rodny der Rand bei 1950 Нiна sakontschyla sjarednjuju die Schule, паступiла ў jurydytschny iнстытут, ale pras der Monat jaje adtul выгналi. Das Jahr Нiна prazawala ў kalgasse, potym sakontschyla ў Bresze targowa-kulinarnuju die Schule, krychu paprazawala ў гандлi ў i sljagla auf 6 Jahr s zjaschkaj chwarobaj (nastupstwy высылкi). Pasnej prazawala касiрам. Пенсiённы ¸srost ja ў magtschymasz mnoga tschytaz. Асаблiва цiкавiла ¸se, swjasanaje s рэпрэсiямi i калектывiзацыяй. Нiна Мiкалаеўна sa¸waschyla, schto апублiкаванага вельмi njamnoga. Gety nepadnjaty die Schicht гiсторыi, aplatschany тысячамi tschalawetschych des Waldes ў i schyzzja ў, горкiя ўспамiны nicht dajuz ihr spakoju, stukajuzza ў serza. So узнiкла кнiга ўспамiна ў.
Sjamja Chamentschuko ў, uradschenza ў вескi Glinjanka Kobryskaga ra±na, war рэпрэсiравана ў 1940 godse ў Kasachstan, bei gorad Akmalinsk, und satym bei prazpass±lak №32 (auf berase Iшыма, jago wytoka erhitzend). Klein пяцiгадовым дзiцем jak neblaganadsejny das Element prajschla Нiна sa vom Pfahl sjam±j schljach высылкi i ¸se jaje цяжкасцi.
Нарадзiлася Нiна ў вялiкай samoschnaj sjaljanskaj сям′i. Jaje dsed ў bei Ameryzy auf sarobkach i Malen sa сваiмi родзiчамi раскупi ў sjamlju pameschtschyka (25 дзесяцiн), selbst сядзiбу, pabudowy jakoj zalkam згарэлi. Jana пабудавалi prystojnyja der Pas tych die Stunden der Dame, dobryja gumny, chljawy für die Pferde i скацiны; nawat war вялiкая пчалiная der Bienenstand. Bei akruse Chamentschuki лiчылiся багатымi людзьмi, былi паважанымi, асаблiва Нiнiн dsed Konan. Dsed den Verstand ў adstojwaz sjamelnyja iнтарэсы swaje i родзiча ў, den Verstand ў кiраваць, dem Pfahl gaspadarskaj. nekatorych dsjazej prywutscha ў ja зямлi, nekatorych stara¸sja wywutschyz. Нiнiнага bazku Мiкалая некалькi raso ў выклiкалi ў Kobryn i 17 sneschnja ¸scho nicht выпусцiлi paslja dopytu. Kudy вывезлi paslja kobrynskaj turmy? Den Schnurrbart geta newjadoma i der Pas сённяшнi dsen.
Ранiцай, bei 4 гадзiны der Pas mjaszowym die Stunde, з′явiўся atrad saldat die Dienste NKUS auf tschale s начальнiкам – афiцэрам, далi sagad sabrazza jak des Zauberers chuttschej. Сям′i paschanzawala вельмi (so казалi мацi i die Oma) ў tym sense, schto ў iх ў samy tschalawetschny начальнiк wywasa s ussjago, вiдаць, eschalona. ±n дазволi ў braz den Schnurrbart, schto толькi moschna war es пагрузiць auf padwody i nawat ugawary ў die Oma ¸sjaz adnu s праснiц (jak казалi ў w±szy, kalawarotak). Die Oma war newykasna ¸dsjatschna die Grube ў Kasachstan. Jana prala schersz da¸no wyslanym schycharam, якiя krychu абжылiся, i jany прыносiлi chworamu dsedu i dsezjam malako, und auf sind i яйкi heilig. Bei nackt stepe pras 7-15 кiламетра ў стаялi samannyja пасёлкi. Sjamju Chamentschuko ў пасялiлi ў der Baracke, bei pakoj, калi jago moschna war so naswaz, ohne падлогi i столi. Dsewjaz tschalawek жылi ў вузкiм длiнным пятнаццацiметровым sakanurku. Zwei sind другiя пакоi былi s 1933 украiнцамi besiedelt. Суседзi былi мнагадзетнымi, ale nicht галадалi: адзiн prazawa ў kawal±m, und другi traktarystam. Галадалi i ўмiралi s goladu iх родзiчы auf Ukraine, ale geta war es вялiкiм sakretam.
Samaje zjaschkaje war es perschaje des Sommers 1940. Bei pass±lku war es нi kalodsescha ў, нi kalonak nicht: колькi nicht свiдравалi der Boden – wada war prygodnaj für пiцця nicht. Wadu бралi ў raze Iшым i ў wosery, dse letam купалiся i schywely, i людзi. Bei многiх semjach, bei asno¸nym mnagadsetnych, памерлi дзеткi die Hölle скарлацiны i дызентырыi.
Paslja des Sommers – nicht паспелi agljanuzza – naljazela зiма – ohne perachoda ў, adrasu s моцнымi марозамi, буранамi, nepagaddsju. Auf Kastrytschnizkija sind ¸scho ljascha ў der Schnee bei der Meter ta¸schtschyn±j, ±n nicht prawalwa¸sja, калi der Pas iм хадзiлi – цi бегалi heilig. Samaje straschnaje, калi der Schneesturm paganja ў ljudsej bei stepe, ist die Hölle schyllja fern. Былi выпадкi, калi гiнулi людзi. Adnojtschy загiнула некалькi dajarak, якiя вярталiся s die Farmen, schto знаходзiлася für 5 km die Hölle pass±lka. Jana замерзлi, выбiўшыся s сiл, und potym iх з′елi ваўкi. Wa¸ko ў war es mnoga, nawat сустракалiся ў pass±lku.
So i die Szenen ja palowy pakoja, dse жылi Chamentschuki, пакрылiся to¸stym von der Schicht iню. Dsed hundert ў kaschljaz, sadychazza, und ў dsjazej з′явiлiся woschy, nicht толькi ў galowach, ale i ў die Nahten нiжняй бялiзны. Wyratawazza die Hölle iх усiмi спосабамi ¸dawalassja толькi auf некалькi ds±n. Maros i golad. Golad i maros. Tschytajutschy радкi memuara ў, dumajesch pra toje, schto die Seele schantschyny nicht akaszjanela, sdolna auf dalejschaje развiццё, auf rasumenne neu sja ў schyzzja.
Гiсторыя сям′i Chamjantschuk – kankretnaja гiсторыя kankretnaj сям′i. Ale ¸sprymajezza jana jak часцiнка agulnanarodnaj трагедыi. Der Wald сям′i ў netschym padobny auf der Wald Ra¸bitscha ў s "Ablawy Bykawa", Цiшкевiча ў s аповесцi K.Tschornaga "Smaga". I ¸getych tworach, i ў die Erinnerungen Galiny Chamjantschuk sind pryssud калектывiзацыi jak antygumannamu, bestschalawetschnamu dem Akt, накiраванаму auf знiшчэнне ranejschych nabytka ў, tradyzyj, dassjagnennja ў ertragen. Калектывiзацыя ist genannt, den Pas сутнасцi, genazydam supraz prazo¸naga des Volkes, sjaljan. Калектывiзацыя зрабiла няшчаснымi многiх ljudsej, rasjadnala iх, jany аказалiся заложнiкамi таталiтарнай сiстэмы, jaje ахвярамi.
Kniga Galiny Schpak – geta schtschyraja spowedsadarwanaga die Hölle Radsimy tschalaweka, jakomu ±sz schto skasaz den Landsmännern i naschtschadkam. Den Pfahl кнiгу Galina Pjatro¸na peradala ў бiблiятэку war Kobrynskaga wajenna-gistrytschnaga des Museums ў 1996 godse, калi moschna ¸scho nicht bajazza slo ў “worag des Volkes", “здраднiк”.
Bolschasz radko ў кнiгi emazyjanalnyja, natchn±nyja, pra¸da, den Stunden sind Galina Pjatro¸na збiваецца auf perakas padsej, bo schantschyna nicht litaratar-prafisijanal einfach. Tschyrwonaj нiткай праходзiць pras ussju кнiгу dumka: знайсцi ў sabe сiлы sastawazza tschalawekam bei jeden абставiнах, nicht atscharszwez von der Seele, nicht staz чалавеканенавiснiкам, nicht атаясамлiць Radsimu s таталiтарнай сiстэмай, schto slamala dein Wald. Bjaskonzym schkadawannem i sumam der Pas stratschanaj Radsime napo¸neny старонкi кнiгi. Успамiнаюцца радкi pra пакiнутую Radsimu Natalli Arsennewaj: “i зелянiна hellst, i das Brot samy sind ausdrücklich, i salawej spjawaje selbst zudo¸na”. Die Matts ў Radsimy jadnaje кнiгу Galiny Schpak i паэзiю Arsennewaj. Dy i ў die Wälder schantschyn schmat padobnaga: bazka Natalli – афiцэр zarskaj армii, bazka Galiny – афiцэр polskaj палiцыi; abedswe schantschyny перажылi die Verbannung ў Kasachstan, abedswe wymuschany былi schyz доўгiя die Lumpen für межамi ljubaj Belarusi.
Choz wir лiсты,
Schto восеньскi вiхор,
Rasgojda¸schy, mjaze der Pas
Daljatschynjach сiнiх, -
Карэннi naschyja ўпiлiся ў padsol
Радзiмай gleby i tamu – nicht гiнем.
(N.Arsennewa).
N.Arsennewa wjarnulassja auf Radsimu s кнiгай пранiкнёнай i замiлаванай лiрыкi, und Galina Schpak – кнiгай – spoweddsju “dem Wald Nassuperak – вярнулiся”. Кнiгi расказалi den Landsmännern, jak palymjana жадалi schantschyny batschyz den Pfahl радзiму swabodnaj i шчаслiвай, jak верылi ¸jaje “Daragim kabryntschanam, мiлым sjamljakam” pryswjatschaje кнiгу Galina Schpak. Naswa кнiгi Galiny Schpak ¸ja¸ljaje saboju kantekstualny антонiм. Sustrakajuzzza антонiмы i ў самiм teksze: dabro i ist böse, magtschymaje i nemagtschymaje, schywyja i pa¸schywyja. Uschytyja сiнонiмы taksama dapamagajuz stwaryz pe¸ny emazyjanalny die Einstellung: pagarda i waroschasz; golad i cholad; нi ў кiбiтках, нi peschschu, und ў "bydljatschych" die Wagen; die Angst i smerz; выходзiлi s des Wagens ў, станавiлiся auf каленi, цалавалi sjamlju, замiралi ў paklone, дзяквалi dem Gott für шчаслiвы swarot. Wobrasnyja параўнаннi ў twory: bei wypakutawanych ljudsej былi позiркi sazjukanych swjaro ў; кнiга memuara ў, jak swedka schudasnaga peryjadu гiсторыi. Udala wykarysto¸waje a¸tarka mastazkuju detal: najdaraschejschaja retsch, padarunak бацькi, - гiтара – rastaptana нагамi samaga блiзкага tschalaweka – мацi. Detal dapamagaje srasumez dusche¸ny das Lager wyssylnych, padarwanaje фiзiчнае sdaro¸e. Mjaschotschak sucharo ў, schto ў nadsejaj auf wyschywanne, wyrasnej für mnostwa slo ў raskascha pra nedachop chartschawannja.
Uschywaje Galina Pjatro¸na аўтарскiя неалагiзмы: Suradasz, Superaschywanne. Пiша jana getyje slowy, jak i die Angst, den Willen, das Löten s вялiкай лiтары. Калi tschytajesch успамiны Нiны Мiкалаеўны Chamjantschuk, sdajezza, пераносiшся ў 1940, bei далёкi Akmalinsk, und satym bei prazpass±lak № 32 auf berase Iшыма. Batschysch bei nackt stepe pras 7-15 km samannyja пасёлкi, вузкi доўгi пятнаццацiметровы sakanurak bei der Baracke, якi pakrywa¸sja зiмой to¸stym von der Schicht iнею. Sdajezza, adtschuwajesch nja¸tulnasz, cholad, mutschajeschsja pytannem “Für schto?”. Sdajezza, trapljajesch bei der Schneesturm, jak bei buk, wybrazza adkul nejmawerna zjaschka, tschujesch wyzz± wa¸ko ў, schto заходзiлi nawat bei pass±lak.
Kankretnaja гiсторыя kankretnaj сям′i ¸sprymajezza jak agulnatschalawetschaja bjada, adno rasburanaje gnjasdo jak сотнi такiх der Netze Pas Belarusi.
Wie furchtbar dem Toten unter den Menschen
Lebendig und leidenschaftlich zu heucheln!
Aber es ist notwendig, man muss in die Gesellschaft eindringen
Für die Karriere das Klirren der Knochen verbergend.
Aljaksandr Pjatrowitsch Babij, uradschenez вёскi Buchowitschy, raskasa ў, schto ў notsch auf 18 жнiўня 1951 bei iх das Haus увайшлi wajennyja людзi s сабамi, прадставiлi order auf wyssjalenne, далi dswe гадзiны auf sbory. Aljaksandru war es njapo¸nych schesz das Jahr, ±n mnogaga nicht die Vernunft ў, толькi plaka ў. Retschy пагрузiлi auf pawosku, sjamju павезлi ў Kobryn auf stanzyju, und dort пагрузiлi ў tawarnyja die Wagen s надпiсам "Spezabstaljawanne" des Pas 20 semja ў bei koschny, nekatoryja спрабавалi schartawaz: “wir i ±sz spezabstaljawanne”. Und ў nudnaj, do¸gaj darose war es nicht ja scharta ў. Gne ў i nedarasumenne выклiкала празаiчная detal raskasa Aljaksandra Pjatrowitscha: auf bjasljudnych prypynkach, sjarod tschornaga die Felder, цягнiк спынялi i ¸se wysselenyja: muschtschyny, schantschyny, дзецi – pad пiльным wokam nagljadtschyka ў wymuschany былi bei лiчаныя хвiлiны справiць swaje ¸lasnyje patreby. Прывезлi bei Iркуцкую woblasz bei Tschunski ra±n, размясцiлi ў der Baracke, якi ¸ja¸lja ў saboj доўгi калiдор ohne peragarodak.
Bei getym dra¸ljanym der Baracke “schylo nejmawerna mnoga klapo ў, якiя, jak мурашкi, дзейчалi kalekty¸na i, sdawalassja, swjadoma. Jana ад′елiся auf крывi папярэднiх wyssylnych i чакалi der Neuen. Spaz bei такiм der Baracke war es pakutaj. Sjami Babija ў war stellig ljagtschej, tschym tym, chto prazawa ў auf lessapawalach. Bazka waloda ў цяслярскiм ramjastwom, мацi war njadrennaj tynko¸schtschyzaj. I, tym nicht mensch, getyja die Lumpen Aljaksandr Pjatrowitsch лiчыць выкрэсленымi s schyzzja. Ja raskasa sjastry Makarawaj Prasko¸i Сiльвестраўны эпiграфам moguz sluschyz радкi L.Genijusch
Nato¸p dsja¸tschat, schantschyn, jaschtsche schywych
Iйдзем sledsjanelaj die Tundren каляiнай,
Rundherum снягi, maros сцiнае dych.
Maros schukaje песнi салаўiнай.
Ураджэнкi вёскi Trawy Pawizze¸skaga selsaweta Prasko¸i Selwestra¸ny da¸no njama ў schywych, pjaz ein Jahr rückwärts pamer jaje starejschy der Sohn Мiкалай, 1933 naradschnnja, якi taksama ў s ihr bei wyssylzy, Мiкалай schy ў paslja swarotu s высылкi ¸wes die Stunde bei Pawizzi, und syny Pawel i hat Rygor (1942 i 1944 naradschennja) параз′язджалiся der Pas sweze, jak sjastra Prasko¸i Сiльвестраўны gesagt. wos schto raskasala jana pra die Ausweisung sjastry.
Працавалi auf lessapawalach ў цяжкiх umawach. Ussju die Arbeit выконвалi ¸rutschnuju: пiлiлi, крыжавалi, вазлi bjarwenne auf den Pferden, satym der Wald urutschnuju грузiлi ў tschygunatschnyja die Wagen. Становiшча ўскладнялi chmary maschkary, die Hölle якiх schwazza war es зусiм nemagtschyma. Bei многiх zela po¸naszju apuchala. Daz die Norm praktytschna war es nemagtschyma. Wyssylnyja прыдумвалi wos schto: asnowu die Stapeln рабiлi s “сваiх” спiленых dro ў, satym пакiдалi ein Paar swalenych, ale jaschtsche нераспiленых dro ў, kab war batschnasz des Höhepunktes prazy. Und potym цягалi bjarwenne sa alt den Stapel ў i укладвалi ў der. Такiм tschynam выходзiлi sa становiшча.
Koschny s успамiна ў uraschwaje der Pas-swojmu. Jantschuk Сiдар Dsmitryjewitsch, uradschenez das Jh. Pawizze, bei die Stunde wajny apynu¸sja ў Germanii, prazawa ў auf нямецкiх gaspadaro ў, und ¸se думкi – mary былi pra fernen Radsimu. Wjarnuzza tudy jeder zanoj, njagledsjatschy нi auf якiя peraschkody. Абачлiвыя людзi казалi: “Hier kormjaz njadrenna, apranajuz, und Hauses newjadoma schto”. Ale такiя разважаннi nicht краналi der Dusche i serza Сiдара Dsmitryjewitscha. Jak ptuschka s wyraju, iмкнуўся ±n bei verwandt paleskuju w±sku. Dy wjarnu¸sja ±n tudy зусiм nenado¸ga, so jak ў sind für meschy Belarusi abgeschickt. Sno ў bjaskonzyja павiццеўскiя baloty, сасоннiкi dy бярэзнiкi s дубнякамi паўставалi толькi ў mrojach – успамiнах ….
Petrukowitsch Tazzjanu Karpa¸nu, uradschenku das Jh. Baryssawa Хiдрынскага selsaweta, выслалi, so jak jaje gaspadarka war prysnana kulazkaj, bei jakoj сiстэматычна prymjanjalassja saison- i pastajannaja gemietet arbeits- сiла. Adbywala die Ausweisung auf Dal±kim Uschodse. Жылi wyssylnyja ў von der Vergangenheit lagery für snjawolenych i працавалi auf zagelnym sawodse. Zeglu выгружалi ¸rutschnuju s вялiкiх garatschych petscha ў, und die Norm выпрацоўкi pastajanna павялiчвалi, so schto nawat dsezjam прыходзiлася pamagaz сваiм bazkam. Den Schnurrbart geta напiмiнала prazu rabo ў. Ale jaschtsche zjaschejschaj war praza der Pas rasgruszy kamennaga karera. Уявiце лiпеньскую sp±ku. Бязлiтасная далекаўсходнiя pramyja ультрафiялетавыя праменнi. Die Hölle des Steines nawat auf адлегласцi dychala pjakelnaj sp±kaj. I знясiленыя людзi, якiм прыходзiлася spra¸ljazza s гэтымi “каменнымi” работамi, якiя nawat die Hölle muschtschyn патрабавалi вялiкай сiлы i вынослiвасцi пакутвалi die Hölle авiтамiнозу, ператваралiся ў ценi. Tym nicht mensch, akty¸na супрацiўлялiся смерцi, хацелi sastawazza людзьмi. S апошнiх сiл любавалiся ранiшнiмi туманамi, цудоўнымi фiялетавымi заходамi, schto гарэлi über iмi ў die Stunde swarotu s kamennaga karera. Многiя iнстыктыўна адгучвалi: пакульiх chwaljuje i gety wezer, i зоркi – ja tych tschasso ў jany jaschtsche schywyja, jak нi трэслiся ногi, jak нi gnu¸sja пазваночнiк pad zjascharam насiлак s раскалёнымi камянямi. Менавiта ў tym, kab sachawaz bei duschy getyja апошнiя die Hausrate, i bestand zjaper супрацiўленне straschnamu dem Licht.
Pytanne ab tym, колькi schycharo ў Belarusi pazjarpela die Hölle палiтычных рэпрэсiй, nicht wyswetlena i ja s±nnjaschnjaga des Tages. Bei artykule Uladsimira Adamuschki “Лiчбы auf serzy”. Колькi tschalawetschych des Waldes ў pakaletschy ў таталiтарны reschym i jago манаграфii “Palitytschnyja рэпрэсii 20-50 gado ў auf Belarusi” ±sz разважаннi nakont getaga. Jak вынiкае s jago падлiка ў, судовымi i несудовымi органамi ў рэспублiцы der Pas палiтычных matywach war es pryzjagnuta ja адказнасцi bolsch für 250 Tausende gramadsjan. Akramja tago, bei адмiнiстрацыйм paradku (raskulatschwanne, wyssjalenne, barazba s sabatascham) pryzjagnuty ja адказнасцi jaschtsche amal 350 Tausend tschalawek, schyzz± i der Wald якiх былi paruschany сталiнскiм reschymam. Agulnaja лiчба achwjar сталiнiзму skladaje auf Belarusi 600-700 Tausende tschalawek. S patschatku 50 gado ў ja 1994 bei Respublizy Weißrussland рэабiлiтавана bolsch für 160 Tausende gramadsjan.
Jak scha ¸s± geta datytschyzza uns, сучаснiка ў? Akty¸naja кампанiя wykryzzja “woraga ў des Volkes” der Kreide, akramja фiзiчнага знiшчэння, jaschtsche адзiн, nicht mensch schudasny вынiк. Atmasfera падазронасцi, iдэалагiчнага ўцiску, maralnaga prymussu lamala ljudsej jak assob, prymuschala adrakazza die Hölle сваiх pogljada ў i prynzypa ў, gawaryz njapra¸du, kab sachawaz schyzz± swa± i сваiх der Verwandten. Nicht ¸se so паступалi, und калi паступалi, so tschym ў такi ¸tschynak: ganboj цi tragedyjaj? ±sz über tschym sadumazza. Jakaja rolja assoby i volkseigen mas ў гiстарычным prazesse? Jak moschna war es дабiцца “usseagulnaga адзiнадушша","адзiнадушнага adabrennja" raschennja ў партыi i ¸rada "," massawaj падтрымкi "," raschutschaga assudschannja "i getak der Fernen. Цiкава spytaz bei sjabe:“ und jak ich паступi ў, калi schy ў dabei die Stunde ”?
Des Stieres ў пiса ў bei 1988 g: “Bei uns njama велiчных помнiка ў achwjaram njamezkaga faschysmu … Ale нiшто jaschtsche ў uns nicht напамiнае pakalennjam ab achwjarach сталiншчыны. Toje няправiльна i nedarawalna! Wir павiнны pamjataz ab iх – nicht die Helden, und бязвiнных achwjarach tyrana – sprazawanych rabotschych, galodnych калгаснiках, perschych volkseigen iнтэлiгентах, muschtschynach i schantschynach, якiя s kuljaju ў патылiцы клалiся ў самiмi sch wykapanyja die Gruben, wyma¸ljajutschy nicht prakl±ny, nicht pratest, und адзiнае marnaje i трагiчнае die Wörter:"Sawoschta"?
Getyja людзi ¸scho нiколi nicht patschujuz adkas auf toje swa± pytanne, satoje adkas auf jago павiнны srasumez wir.
Galina Schpak – вучанiца гiмназii iмя Maryi Radsewitsch Kobryna
Wokladka кнiгi Galiny Schpak
Bazka Galiny – Pjotr Pjatura
Руднiкi Karagandas (maljunak G.Schpak)
Sdymak wyssylnych (sjarod iх - sjamja Pjatura ў)
Галiна s sjastroj
Die Karte s месцамi wyssylak schycharo ў Kobrynschtschyny (meszy wyssylak saschtrychawany)
Partrety Нiны Chamjantschuk
Спiс лiтаратуры
1. Adamuschka U «Kolki tschalawetschych des Waldes ў pakaletschy ў таталiтарны reschym. Belaruski dumka. № 7, 1992.
2. Adamuschka U. Palitytschnyja рэпрэсii 20-50 gado ў auf Belarusi. Mn.: - 1995.
3. Архiўныя копii. Кобрынскi архi ў.
4. Nowik Ja.K., Marzulja G. M. Гiсторыя Belarusi, tschastka 2. Mn.: - 1998.
5. Pamjaz. Гiсторыка-дакументальная хронiка Kobrynskaga ra±na – Mn.: Belta.
6. Chomentschuk N.M.zerstFrt die Netze.//Brestisch Kurier//. № am 47-50. November 2005.
7. Scharowa N.S. Materyjaly der Pas гiсторыi Belarusi. Mn.: 2001.
8. Shpak Galina. Mimo wszystko – wrocpismy. Kobryn, Karaganda, Szczecin. Szczecin - 1996.
9. Ярмусiк E.S.Geschichte Weißrussland von den altertümlichsten Zeiten bis zu unserer Zeit. Mn.: - 2001.
Sawtschuk Natalja F±dorowna, Kobryn
UO «das Kobrynski staatliche professionelle College der Bauarbeiter»
Unsere projety: Touristischer Kobryn | Intellektueller Kobrynschtschina
Alle Rechte sind © 2011-2015 geschützt. Alle Darstellungen sind mit ihren Rechtsinhabern geschützt.
Beim Kopieren der Materialien ist die aktive Verbannung auf http://ikobrin.ru obligatorisch.