Versão em português 中文版本 日本語版
Polish version La version française Versione italiana
Русская версия English version Deutsch Version

Невядомы, вядомы Астап Лапскі

«Бацьківщиною моэю с Полісся
дэ я спізнав росу, чебрець, туман...»

Нарадзіўся Астап Васільевіч Лапскі 7 ліпеня 1926 года ў сяле Гуцькі, непадалёку ад Кобрына. На той час у весцы было больш трыдцаці двароў і амаль 200 жыхароў. (Дарэчы, на сёння гэтай вёскi амаль няма. Не, яна загінула ні ад ваеннай навалы, ні ад агню. Вёска знікла ад неразумнай палітыкі дзяржавы, якая называлася СССР).

Бацькі паэта: бацька,Васіль Іванавіч Лапскі, з Гуцкаў. Маці, Дарка Паўлаўна Валасюк, з Батча. Уся сям'я працавала на зямлі. 3 дзяцей акрамя Астапа былі брат Аляксандр і сястра Люба. Праз некаторы час сям'я пераехала ў другую веску Рыкавічы, каля Крупчыц, ля рэчкі Трасцяніцы. Якраз тут 6 верасня 1794 года адбылася бітва генерала Серакоўскага і генерал-паручыка (на той час) Аляксандра Суворава.

Закончыўшы школу – чатыры класы на польскай мове, два на расійскай, малады хлопец Астап пачаў працу ў рамесленай майстэрні ў Кобрыне. У 1940 годзе праз варожае станаўленне новай улады, якая планавала вывезці сям'ю ў Сібір, Лапскія кінулі ўсё і падаліся за Буг.

(Дарэчы. Хату ў Рыкавічах, пасля ўцекаў за Буг, савецкая ўлада забрала пад школу). Так ваенная віхура закінула юнака ў Варшаву. Пасля вайны Астап навучаўся ў Вроцлаўскім і Варшаўскім універсітэтах. Працаваў выкладчыкам у сталічным універсітэце на кафедры ўкраінскай філалогіі. Быў рэдактарам на Палесскім радыё. I супрацоўнічаў з украінскімі выданнямі ў Польшчы.

Вершы А.Лапскага друкаваліся на старонках газеты «Наше Слова», альманаху «Гомін», ва «Украінскім календары», выданні Польшчы. Ведаючы некалькі замежных моў ён шмат займаўся і займаецца перакладамі. Да 70-годдзя (1996 г.) з дня нараджэння пабачыла свет кніжка паэта «Мое самовизначэння». Паэзія Астапа Лапскага – гэта яго біяграфія і гісторыя Кобрыншчыны і Палесся.

…Я заглядваю в світ,
А вчитель з краю дальнього
Про вбогість нашу нам
Нашіптуе, теорію тутешності
Вив'язуе цупку, немов сильце,
Основу самозабуття для нас
Смуе.
I заболіло, заболіло
Ще тоі, тому не неофіт я,
Бо любів народ свій змалку...

У другаснай паэзіі Астап Лапскі піша пра тое, як ён «Кобзаре, мов хліб, з рук батькових взяв уперше». У фантазіях паэта заўсёды жыве радзіма – «краіна юності», «...краіна сініх вод», жывуць вобразы дарагіх людзей, у якіх дазнаваўся праўду зямлі, ад якіх браў агонь любові да яе:

– гэта прыяцель з в. Бусні – Яўген Шагалейко
– з Кобрына Ганна Майсіюк
– нават жыда Фрідшана, у якога ў растэрмiноўку браў веласіпед...

А y 2000 годзе паэт апублікаваў у Варшаве новы зборнік вершаў «Мій почитачу», на рускай мове «Моим почитателям». I зноў успаміны пра радзіму, пра яе драматычную долю, мары пра яе лепшую долю. Удумліва прачытаўшы паэзію паэта бачу ў ёй, як кажуць палешукі, «журбу розлуки». На сёння Астапу Лапскаму 84 гады, ён у добрым здаро'i, жыве і працуе ў Варшаве.

9 сакавiка 2007 года Астап Лапскi стаў лаўрэатам нацыянальнай прэмii Украiны iмя Тараса Шаўчэнкi (100 тысяч грывен) за зборнiкi вершаў «Себе: розжукую?!» («Себя ищу»), «Обабіч: істини?!» («По обе стороны истины»). Атрымаў ён яе ва ўкраiнскiм пасольстве ў Варшаве.

P.S. Дарэчы, Астап Лапскі блізкі сваяк жонкі паэта Уладзіміра Кітаеўскага. На вялiкi жаль, 20 кастрычнiка 2012 года сэрца вялiкага паэта перастала бiцца, але памяць аб iм будзе жыць у нашых сэрцах i яго цудоўных вершах.

2010 г.

Материалы



Наши партнеры

Познай Кобрин