Rejon kobryński: Zaludniony punkt

Гiрск

ГІРСК, веська ў Кісялевіцкім сельсавеце. U 1897 r. веська ў Блоцкай(Балоцкай) воласці Кобрынскага павета Гродзенскай губерні Расійскай імперыі, 80 двароў, 579 жихароў, кузня, 2 крами, 719 дзесяцін зямлі(na 1890). Побач з веськай праходзіў гандльови droga Гарадзец - Наваселкі. U 1905 r. 484 жихари. З 1921 r. u ськладзе Польшчы, u Блоцкай гміне Кобрынскага павета Палескага ваяводства; 68 двароў, 468 жихароў. З 1939 r. u БССР, з 15.1.1940 r. u Антопальскім раєне Брэсцкай вобласці, з 12.10.1940 r. i 31.3.1959 r. u Акцябрскім сельсавеце, з 8.8.1959 r. u Кобрынскім раєне. U 1940 r. 798 жихароў. U 1947 r. працавала пачатковая szkoła. U 1950 r. 42 вяськовия гаспадаркі аб' ядналіся ў калгас імя Катоўськага. Na 1.1.1999 r. 138 двароў, 253 жихари, магазін, u ськладзе калгаса " Усход". Помнік na магіле 32 партизан атрада імя Катоўськага, якія загінулі ў baj з гітлераўцамі ў 1942-1944 гг.

Гайкоўка

ГАЙКОЎКА(мясцовая назва Гайківка), веська ў Хідрынскім сельсавеце. U 1540 r. каралеўскі канюши nakrętka атримаў зямлю rozżarzając вескі Азяты. U 1890 r. веська ў Верхалескай воласці Кобрынскага павета Гродзенскай губерні Расійскай імперыі, 797,25 дзесяціны зямлі. Побач знаходзіўten аднайменни маєнтак, уладанне М.Казярадскай, 430 дзесяцін зямлі. U 1897 r. u весци 43 двари, 326 жихароў, хлебазапасни магазін, 2 ветрания млини, піцейны dom, побач з веськай праходзіла шаша Кобрын-Владава; u маєнтку 7 жихароў. U 1905 r. 233 жихари, u маєнтку - 4. З 1921 r. u ськладзе Польшчы, u Наваселкаўськай гміне Кобрынскага павета Палескага ваяводства, 27 дамоў, 167 жихароў, szkoła. З 1939 r. u БССР, з 15.1.1940 r. u Дзівінскім раєне Брэсцкай вобласці, з 12.10.1940 r. i 30.10.1959 r. u Верхалескім сельсавеце, з 8.8.1959 r. u Кобрынскім раєне. U 1940 r. веська, 72 двари, 480 жихароў, пачатковая szkoła. Na 1.1.1999 r. 92 двари, 255 жихароў, магазін, klub, u ськладзе калгаса " Зара".

Гарадзец

ГАРАДЗЕЦ (мясцовая назва Городэць), вёска, цэнтр Гарадзецкага сельсавета і калгаса-камбіната імя Дзяржынскага. Вядома з XII ст., згадваецца ў 1142 г., у час княжацкіх міжусобіц. У 1286 г. валынскі князь Уладзімір Васількавіч у духоўнай грамаце завяшчаў сваёй жонцы Вользе Раманаўне разам з г. Кобрынам і сяло Гарадзец. Пазней Гарадзец — горад у вотчынным уладанні князёў Кобрынскіх, з пачатку XVI ст. у ліку каралеўскіх «сталовых маёнткаў». У 1563 г. Гарадзец — горад і двор Кобрынскай эканоміі (з 1532), з 1566 г. у Брэсцкім ваяводстве ВКЛ. У горадзе існавалі рынак, 5 вуліц (Кобрынская, Прышыхоцкая, Пінская, Грушаўская, вуліца ўздоўж царквы), Ільінская царква (мела 2 вольныя валокі зямлі), звыш 193 гаспадарак (паводле даследаванняў Ю.А.Якімовіча, 205 двароў), прадмесце, агароды. У двары Гарадзецкім меліся агароды, 2 млыны, ахова. Воласць Гарадзецкага двара складалася з 2 войтаўстваў (даход ад воласці — 275 коп 11 грошаў). У 1589 г. каралева Ганна Ягелонка даравала гораду Магдэбургскае права без уласнага кіравання: Гарадзец па ўсіх справах падпарадкоўваўся Кобрынскаму магістрату. У 1597 г. у горадзе 60 валок зямлі, з якіх 57 былі «на плаце», 1 належала войту, 2 — царкве; меліся рынак, Ільінская царква, дом святара, агароды, млыны, 5 піўных і 1 мядовая карчма. На тэрыторыі двара свіран, дом чэлядзі, кухня, пякарня, стайні, гумно, стадола. У 1618 г. горад налічваў 222 пляцы, з якіх збіралася даходу 218 коп і 13 грошаў. У 1633 г. дзейнічаў Гарадзецкі касцёл, для якога паводле ліста каралеўскага рэвізора Я.Валовіча былі адмераны 15 «аселых» і 3 «пустыя» валокі зямлі ў сяле Грушава. У 1742 г. Ільінская уніяцкая царква карысталася 2 вольнымі валокамі зямлі, у 1789 г. пад царквою лічылася 13 «вольных» пляцаў. Пасля 1757 г. Гарадзец — мястэчка, цэнтр Гарадзецкага ключа (уваходзілі вёскі Асмаловічы, Вуглы, Грушава, Камень Каралеўскі, Худлін і Чалішчавічы). У 1784 г. апошні польскі кароль Станіслаў Аўгуст наведаў мястэчка па дарозе на Гродзенскі сейм. Адначасова кароль разам са світаю агледзеў пабудаваны Каралеўскі канал, праехаў па канале на спецыяльным боце 0,25 вярсты да другога шлюза. З 1795 г. у складзе Расійскай імперыі, у Кобрынскім павеце, з 1801 г. Гродзенскай губерні. У жніўні 1820 г. жыхары і сяляне мястэчка адмаўляліся выконваць павіннасці на карысць свайго ўладальніка. 24 жніўня ў Гарадзец прыбыў кобрынскі земскі спраўнік, была адпраўлена ваенная каманда ў 50 чалавек. У 1860 г. мястэчка, 149 двароў, прыстань, да 1866 г. дзейнічала каталіцкая парафія. У 1878 г. 1264 жыхары, паштовая станцыя; у 1876 г. у Гарадзец перавезена драўляная Свята-Вазнясенская царква з в. Камень-Шляхецкі (захавалася да нашага часу). У 1886 г. цэнтр Гарадзецкай воласці, 74 двары, 1331 жыхар, валасное праўленне, 2 царквы (у 1888 г. 2576 вернікаў), 2 сінагогі, школа, 4 крамы, 3 заезныя двары, 2 ветраныя млыны, піцейны дом. Каля мястэчка сыраварня, ветраны млын. У 1890 г. у мястэчку 822 дзесяціны зямлі. Маёнтак Гарадзец, уладанне П.Штэра, 5800 дзесяцін зямлі (разам з 4 фальваркамі). У 1897 г. мястэчка, каля гандлёвага шляху Кобрын—Пінск, Палескай чыгункі, Дняпроўска-Бугскага канала; 279 двароў, 275 жылых дамоў, 1691 жыхар, 2 царквы, 2 яўрэйскія малітоўныя дамы, сінагога, народнае вучылішча (у 1889/90 навучальным годзе было 82 хлопчыкі, 20 дзяўчынак, у 1892/93 г. 89 хлопчыкаў, 17 дзяўчынак; у 1905/06 г. 185 хлопчыкаў, 15 дзяўчынак), валасное праўленне, мяшчанская ўправа, пошта, хлебазапасны магазін, 14 крам, 4 ветраныя млыны, 4 кузні, цагельны завод, 3 піцейныя дамы. У дзень Святой Тройцы праводзіліся кірмашы. Побач з мястэчкам знаходзіліся аднайменныя: маёнтак (пры чыгунцы), 7 двароў, 51 жыхар; пасёлак (каля чыгуначнай станцыі), 6 жыхароў; дом і млын, 3 жыхары — уладанні П.П.Штэра. Пры Дняпроўска-Бугскім канале існавала плаціна № 1 з ахоўным домам 2-го ўчастка Брэсцка-Літоўскага аддзялення Ковенскай акругі, 8 жыхароў. У 1905 г. у мястэчку 2949 жыхароў, у маёнтку 22 жыхары, казённай плаціне — 7. З 1921 г. у складзе Польшчы, цэнтр гміны Кобрынскага павета Палескага ваяводства. Мястэчка і фальварак налічвалі 99 двароў, 688 жыхароў, чыгуначная станцыя Гарадзец — 10 двароў, 65 жыхароў. У 1931 г. Гарадзецкая гміна налічвала 418 км2, 58 населеных пунктаў, 9500 жыхароў. У 1932 г. у Гарадцы быў пабудаваны Народны дом (мелася зала са сцэнай), пажарнае дэпо, з 1928 г. дзейнічала бібліятэка (знаходзілася ў плябаніі), 611 кніг на польскай мове, 82 чытачы. З 1939 г. у БССР, з 15.1.1940 г. у Антопальскім раёне Брэсцкай вобласці, з 12.10.1940 г. цэнтр сельсавета, з 8.8.1959 г. у Кобрынскім раёне. У 1940 г. мястэчка, 305 двароў, 1153 жыхары, 2 паравыя млыны, руская няпоўная сярэдняя школа, фельчарскі пункт, хата-чытальня, кааператыўная лаўка. У Гарадзецкі сельсавет уваходзілі 34 населеныя пункты (578 двароў, 2410 жыхароў). На 1.1.1999 г. вёска, 574 двары, 1461 жыхар, будынкі выканкома сельсавета і адміністрацыі калгаса-камбіната імя Дзяржынскага (у 1977 г. каля будынка ўстаноўлены бюст Ф.Э.Дзяржынскага), клуб, бальніца, кафэ, сярэдняя школа, дзіцячы сад, амбулаторыя, аптэка, бібліятэка, магазін. Помнік архітэктуры — Свята-Вазнясенская царква (1799). Помнік на брацкай магіле 20 воінаў 12-й гвардзейскай стралковай дывізіі, ён ушаноўвае таксама памяць 78 землякоў, якія загінулі ў барацьбе з гітлераўцамі ў 1941—1945 гг.

Гарыздрычы

ГАРЫЗДРЫЧЫ(мясцовая назва Горыздрычы), веська ў Буховіцкім сельсавеце. U 1563 r. сяло ў Астрамецкім wójtўстве Кобрынскай эканоміі ВКЛ, 15 walanie зямлі, 10 гаспадарак. U 1598 r. вялікі książę ВКЛ і кароль Польшчы Жыгімонт ІІІ waza надаў прывілей зямяніну Берасцейскага ваяводства Беняшу Бухавецкаму na сяло Гарыздрычы ў пажиццеває ўладанне. 25.5.1589 r. сяляне адмовіліся виконваць паншчину і іншыя павіннасці na карисць новага гаспадара. Б.Бухавецкі падаў ськаргу na сялян вознаму Берасцейскага павета Я.Б.Лепясоўськаму. U 1710 r. сяло, 15 walanie зямлі, ўладанне С.Русецкага, пазней яго жонкі Ганны Трызнянкі, u 1760-1791 гг. уладанне Ляскоўскіх. U 1786 r. фальварак, 12 walanie зямлі. З 1795 r. u ськладзе Расійскай імперыі, u Кобрынскім павеце, з 1801 r. Гродзенскай губерні. З 1890 r. веська ў Падалескай воласці, 320,5 дзесяціны зямлі. Побач знаходзіўten аднайменни маєнтак, уладанне П. Шыраева. U 1897 r. u весци 37 двароў, 249 жихароў, хлебазапасни магазін, кузня, u маєнтку 21 жихар, миза. U 1905 r. u весци 355 жихароў, u маєнтку 27. З 1921 r. u ськладзе Польшчы, u Падалескай гміне Кобрынскага павета Палескага ваяводства, веська, 34 двари, 172 жихари, і фальварак, 2 двари, 10 жихароў. З 1939 r. u БССР, з 15.1.1940 r. u Кобрынскім раєне Брэсцкай вобласці, з 12.10.1940 r. u Яроміцкім, з 19.7.1976 r. u Буховіцкім сельсаветах. U 1940 r. Гарыздрычы : хутари, 35 двароў, 225 жихароў, і били маєнтак, 3 двари, 12 жихароў. U 1950 r. арганізаваны калгас "12 сакавіка"(старшиня М.Дубовік). Na 1.1.1999 r. 22 двари, 45 жихароў, u ськладзе калгаса " Звязда".

Глiнянкi

ГЛІНЯНКІ(мясцовая назва Глынянкы), веська ў Тэвельскім сельсавеце, центр калгаса " Глінянскі". U 1563 r. Глінянка(Глінянкі), сяло ў Глінянскім wójtўстве(wójt Волас Хілімановіч) Кобрынскай эканоміі ВКЛ, 27 walanie зямлі, 26 двароў. З 1795 r. u ськладзе Расійскай імперыі, u Пружанскім павеце, з 1801 r. Гродзенскай губерні. U 1890 r. веська ў Мураўеўськай воласці, 156,75 дзесяціны зямлі. Rozżarzając вескі знаходзіўten маєнтак Глінянскі, уладанне С.Цяльшэўськага, 653 дзесяціны зямлі(raz з хут. Песценькі і ўрочишчам Красналескі). U 1897 r. u весци 19 двароў, 150 жихароў, хлебазапасни магазін, u маєнтку 6 двароў, 65 жихароў. U 1905 r. na месци сучаснай вескі існавалі : веська, 167 жихароў, хутар, 11 жихароў, 2 маенткі - 16 і 48 жихароў. З 1921 r. u ськладзе Польшчы, u Мацясаўськай гміне Пружанскага павета Палескага ваяводства, веська, 10 двароў, 62 жихари, і фальварак, 3 двари, 26 жихароў. З 1939 r. u БССР, з 15.1.1940 r. u Кобрынскім раєне Брэсцкай вобласці, з 12.10.1940 r. u Стрыгаўскім, з 11.8.1959 r. u Тэвельскім сельсаветах. U 1940 r. хутари, 52 двари, 224 жихари. Na 1.1.1999 r. 98 двароў, 323 жихари, будинак адміністрацыі калгаса, klub, бібліятэка, магазін, фельчарська- акушэрскі punkt, дзіцячы ogród. Помнік na ўшанаванне памяці 27 землякоў, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну.

Грушава

ГРУШАВА(мясцовая назва Грушово), веська ў Гарадзецкім сельсавеце. Вядома з XV st. jak сяло Кобрынскага княства ВКЛ. U 1404 r. упамінаецца ў лісце książę Вітаўten сярод іншых населених punktў, якія ен аддаў książę Раману Федаравічу(родапачынальнік książęў Кобрынскіх). Жонка książę Сямена Раманавіча княгіня Ульяна завяшчала пасля pal смерці палац Чаравачыцы і сяло Грушава дачце Ганне(жонка Федара Бельскага). 22.8.1495 r. вялікі książę літоўскі Аляксандр видаў княгіні Ганне пацвярдженне na гетия землі. З 1519 r. пасля смерці Ганны сяло знаходзілася ва ўладанні яє другога mąż маршалка ВКЛ Вацлава Касцевіча, з 1532 r. u Кобрынскай эканоміі, уладанне каральови Боны. U 1-й палове ХVI st. паміж вескамі Кобрынскай эканоміі Іласк, Бярозна і Грушава знаходзілася " dobro" зямян gruszaўскіх - Еські Аляхновіча з братамі. U 1563 r. сяло ў gruszaўскім wójtўстве воласці Гарадзецкага двара Кобрынскай эканоміі, 23 двари, 24 валокі зямлі(зямля дреннай якасці), сярод іх 1 валока wolny jestem дадзена na wójt І.Ільяшэвіча; сярод гаспадароў Грушава jestem 2 лаўнікі. Меліся царква з сядзібай святара С.Грыцковіча(na царкву 3 валокі зямлі) і млин(млинар А.Ансаповіч). U 1668 r. веська ten жа эканоміі, u якой Д.Валовіч атримаў 6 walanie зямлі. З 1795 r. u ськладзе Расійскай імперыі, u Кобрынскім павеце, з 1801 r. Гродзенскай губерні. U 1886 r. сяло Іласкай воласці, 78 двароў, 917 жихароў, царква(u 1888 r. 3206 вернікаў), піцейны dom, Іласкае валасноє praўленне. U 1890 r. u сяле 1344,25 дзесяціны зямлі. Побач знаходзіўten маєнтак Грушава, уладанне Генрыха Радзевіча, 1741 дзесяціна зямлі(raz з ляснымі дачамі Студзенка, Белалессе). U маєнтку пеўни godzina жила вядомая polski пісьменніца Марыя Радзевіч. U 1897 r. сяло, 175 двароў, 1040 жихароў, хлебазапасни магазін, царква, маєнтак, 7 двароў, 76 жихароў, вінакурны zakład, кузня, 2 вінныя krypta. U 1905 r. сяло, 1065 жихароў, народнає вучылішча(u 1905/06 навучальним годзе jestem 100 хлопчикаў, 3 дзяўчынкі), u маєнтку Грушава 47 жихароў. З 1921 r. u ськладзе Польшчы, u Іласкай гміне Кобрынскага павета Палескага ваяводства, веська, 101 podwórze, 431 жихар, і фальварак, 5 двароў, 39 жихароў. З 1939 r. u БССР, з 15.1.1940 r. u Антопальскім раєне Брэсцкай вобласці, з 12.10.1940 r. u Худлінскім сельсавеце, з 16.7.1954 r. центр сельсавета, з 8.8.1959 r. u Кобрынскім раєне, з 21.1.1961 r. u Гарадзецкім сельсавеце. U 1940 r. u весци 877 жихароў, працавала мтс(5 трактароў, 2 aўтамашини), u przeszłość маєнтку 11 koń, 23 карови. U 1948 r. 12 гаспадарак аб' ядналіся ў калгас імя Леніна(старшиня С.Жаглей). Na 1.1.1999 r. 224 двари, 599 жихароў, сельскі klub, бібліятэка, базавая szkoła, дзіцячы ogród, 3 магазіны, u ськладзе калгаса- камбіната імя Дзяржынскага. Park XVII st. Помнік na магіле савецкіх воінаў, якія загінулі ў ліпені 1944 r. при вызваленні вескі, ен ушаноўває таксама памяць 37 землякоў, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну.

Гуцкі

ГУЦКІ, веська ў Батчынскім сельсавеце. Упершыню ўпамінаецца ў 1737 r. u 1890 r. веська ў Стрыгаўськай воласці Кобрынскага павета Гродзенскай губерні Расійскай імперыі, 156 дзесяцін зямлі. Побач знаходзіўten аднайменни маєнтак, уладанне А.Біча, 92 дзесяціны зямлі. U 1897 r. u весци 17 двароў, 166 жихароў, хлебазапасни магазін, u маєнтку 12 жихароў. U 1905 r. u весци 197 жихароў, u маєнтку 27. З 1921 r. u ськладзе Польшчы, u Стрыгаўськай гміне Кобрынскага павета Палескага ваяводства, веська і фальварак, 25 двароў, 151 жихар. З 1939 r. u БССР, з 15.1.1940 r. u Кобрынскім раєне Брэсцкай вобласці, з 12.10.1940 r. u Батчынскім сельсавеце. U 1940 r. хутари, 45 двароў, 170 жихароў. U 1950 r. арганізаваны калгас імя Малянкова(32 гаспадаркі). Na 1.1.1999 r. 3 двари, 3 жихари, u ськладзе калгаса " Патрыкі".