Паводле некаторых звестак, ужо ў XVI ст.
у Кобрыне існавала ўстанова накшалт бальніцы. Аднак першае
дакументальнае ўпамінанне, якое датычыцца медыцыны,
адносіцца да канца XVIII ст.: згодна з рэвізіяй 1792 г. у
горадзе ў тую пару пражываў адзін лекар. Верагодна, гэта быў
той самы мясцовы памешчык і адначасова ўрач А.Н.Кернісон,
які ў лютым — сакавіку 1800 г. лячыў цяжкахворага
А.В.Суворава.
Больш дакладныя звесткі пра стан урачэбнай справы ў краі
сустракаюцца ў крыніцах 1-й паловы XIX ст. У 1846 г., відаць,
для патрэб мясцовага гарнізона ў Кобрыне ўзнікла вайсковая
часовая бальніца на 100 ложкаў. Медыцынскі персанал яе
складаўся з аднаго лекара i фельчара. Цывільная гарадская
бальніца, падведамная прыказу грамадскага апекавання, была
адкрыта ў 1856 г. «для карыстання як венерычных хвароб, так
і бедных жыхароў абодвух полаў». Штат бальніцы налічваў 5
чалавек: лекара, фельчара і трох служыцеляў, у т.л. дзвюх
жанчын. Разлічаная на 15 ложкаў, бальніца ніколі аднак не
была поўнасцю занята. Падлікі за 4 гады паказваюць, што
сярэдняя колькасць хворых складала ўсяго 9,5 чалавека.
У 1880-я гады ў сувязі з будаўніцтвам Маскоўска-Варшаўскай і
Палескіх чыгунак конная пошта была скасавана, а вялікі
будынак паштовай станцыі на заходняй ускраіне Кобрына
перададзены гарнізоннаму шпіталю. Пазней ён перайшоў у
распараджэнне гарадской бальніцы. У гэтым больш як
стогадовым доме яна размяшчаецца і сёння.
Паводле перапісу 1897 г., у канцы XIX ст. у Кобрыне і павеце
агульная колькасць медыцынскіх работнікаў дасягала 31, сярод
іх было 10 жанчын.
У пачатку XX ст. тэрыторыя Кобрынскага павета займала 4645
квадратных вёрстаў і распасціралася ад Булькова на захадзе
амаль да Шнека на ўсходзе. У Кобрыне ў той час пражывалі
8754 чалавекі, у павеце — 194 709.
Медыцынскую справу ў павеце узлачальваў Камітэт грамадскага
здароўя. На дзяржаўнай службе лічылася 5 урачоў: гарадскі,
павятовы, наглядчык гарадской бальніцы і 2 участковыя —
дзівінскі і драгічынскі. Акрамя іх у горадзе працавалі з
вольна-практыкуючыя ўрачы, дантысті акушэрка.
Платная бальніца з невялікай колькасцю ложкаў аўтарытэтам у
насельніцтва не карысталася. Урачэбны персанал яе складаўся
з аднаго лекара. Пра іншых медработнікаў звесткі
адсутнічаюць. У выпадку неабходнасці зрабіць хірургічную
аперацыю пацыентаў накіроўвалі ў Брэст, Беласток ці Варшаву.
Прадстаўнікі заможных пластоў насельніцтва называлі бальніцу
«мужыцкай» і лічылі за лепшае лячыцца з дапамогай урачоў,
якіх выклікалі дадому.
Радзільнае аддзяленне на ўсю Гродзенскую губерню мелася
толькі адно — пры губернскай бальніцы.
Побач з агульнадаступнай гарадской бальніцай у Кобрыне
існавала яшчэ спецыяльная яўрэйская бальніца, размешчаная на
Першамайскай вуліцы ў доме, які ў пасляваенныя гады, да
ўзвядзення новага будынка, займала паліклініка. Акрамя таго,
існавала невялікая турэмная бальніца.
У вёсках павета было раскідана шмат прымітыўных медпунктаў,
у якіх аказвалася першая дапамога і прышчэплівалася воспа.
Пры Дзівінскай сельскай лячэбніцы меліся ўрач і фельчар, а ў
Макранах і Верхалессі былі прыёмныя пакоі. Медпункты
знаходзіліся таксама ў Рагозне, Сяхповічах, Стрыгаве,
Яромічах. Драгічынская сельская лячэбніца таксама мела ўрача
і фельчара, а ў Антопалі і Хомску былі прыёныя пакоі. Акрамя
пералічаных медпункты існавалі ў Гарадцы, Зёлаве, Бездзежы,
Моталі, Іванаве і Адрыжыне.
Прыватнаўласніцкія аптэкі знаходзілісяў Кобрыне, Іванаве і
Антопалі, сельскія — у Драгічыне і Жабінцы.
Найбольш распаўсюджанымі захворваннямі былі грып, брушны і
сыпны тыф, адзёр, крываўка, коклюш, шкарлятына, воспа,
сіфіліс (з 2332 зарэгістраваных ва ўсёй Гродзенскай губерні
выпадкаў на Кобрынскі павет прыпадала 1027), сухоты,
пнеўманія.
Бальница ў Кобрыне. Здымак 1930-х гадоў.
Згодна з афіцыйнай статыстыкай у 1930-я гады ў Кобрынскім
павеце 1 урач прыпадаў на 8782 жыхары, ці на 277 км2. Пры
гэтым у сельскай мясцовасці мелася ўсяго 6 фельчарскіх
пунктаў, а ўсе 11 урачоў пражывалі ў горадзе.
Улічваючы сезонную бездараж, вялікія адлегласці і поўную
адсутнасць аўтамабільнага транспарту, лёгка ўявіць, наколькі
цяжкім было становішча хворага селяніна. У такіх умовах
смяротнасць сярод насельніцтва была даволі высокая і
складала каля 74,6 выпадку на 10 тыс. жыхароў. Паколькі
дапамогу парадзіхам у пераважнай большасці выпадкаў аказвалі
бабкі-павітухі, якія не выконвалі элементарных правіл
гігіены, то 33% смяротных выпадкаў прыпадала на долю
нованароджаных.
У Кобрыне меліся 2 бальніцы — павятовая і яўрэйская (апошняя
пазней была закрыта), на адзін ложак прыпадалі 2283 жыхары.
Пра стан аховы здароўя на Кобрыншчыне ў 1930-я гады сведчаць
наступныя лічбы: у той час у Заходняй Беларусі ў сярэднім
адзін бальнічны ложак прыпадаў на 1211 чалавек, тады як у
карэннай Польшчы — на 477.
Павятовая бальніца была разлічана на 50 месцаў. У гэту
колькасць уваходзіла 10 ложкаў бясплатнага інфекцыйнага
аддзялення. Адна палата прызначалася для парадзіх, якіх
абслугоўвалі санітарка і акушэрка. Лячэнне ў бальніцы
каштавала доpara: у тэрапеўтычным аддзяленні 4 злотыя (інакш
кажучы, 2 пуды збожжа або 4 кілаграмы цукру) і 5 злотых у
хірургічным аддзяленні ў суткі. Пры бальніцы меліся 2 урачы,
якія адначасова вялі амбулаторны прыём (таксама платны).
Найболып распаўсюджанымі захворваннямі з'яўляліся малярыя,
венерычныя хваробы, сухоты і каўтун.
3-за высокага кошту лячэння і поўнай адсутнасці ўрачоў у
сельскай мясцовасці сяляне пры неабходнасці звярталіся да
мясцовых чараўнікоў ці бабак-шаптух.
Пасля ўз'яднання Заходняй Беларусі з БССР у верасні 1939 г.
на Кобрыншчыне было ўведзена бясплатнае медыцынскае
абслугоўванне насельніцтва. У першую чаргу падвоілася
прапускная здольнасць раённай бальніцы: колькасць ложкаў
даведзена да 85, створана спецыяльнае дзіцячаеі радзільнае
аддзяленне на 15 хворых. Акрамя таго, у горадзе была адкрыта
інфекцыйная бальніца. У Кобрыне, Дзівіне і Антопалі
працавалі амбулаторыі, у шэрагу іншых населеных пунктаў
раёна — сельскія бальніцы. Для аказання медыцынскай дапамогі
на сяло было накіравана 16 урачоў. Сярод насельніцтва
праводзілася прафілактычная і растлумачальная работа.
Далейшае развіццё медыцынскага абслугоўвання ў краі было
перарвана Вялікай Айчыннай вайной. I толькі пасля выгнання
фашысцкіх акупантаў у ліпені 1944 г. з тэрыторыі нашага
раёна адкрылася новая старонка ў гісторыі аховы здароўя
Кобрыншчыны.
А. М. Мартынаў
Наши проеты: Туристический Кобрин | Познай Кобрин Все права защищены © 2011-2017. Все изображения защищены их правообладателями. При копировании материалов активная ссылка на http://ikobrin.ru обязательна.