Les articles sur Kobryn : la culture Spirituelle

Terytoryya Kobrynskaga раёнa ўваходзіць chez g_storyka-etnagraf_tchny рэгіён zakhodnyae Palesse. Pavodle typou zasyalennya Kobrynchtchyna адносіцца ў asno¸nym oui раўніннага, ale soustrakajutstsa taksama lyasny, beragavy, balotny (вёскі Dz_v_n, Khabov_tchy).

Syarednyaya adleglasts' паміж пасяленнямі ici skladae 20 — 25 km. Chez сярэдзіне XIX art. naselenasts' sur 1 carré vyarstou ў Kobrynsk_m pavetse skladala 24,5 tchalaveka. Pour para¸nannya : chez Slon_msk_m pavetse — 16,6, chez Bel'sk_m pavetse — 35,2. Асноўнымі тыпамі pasyalennya ў sur Kobrynchtchyne ў мінулым былі est sérieuse і syalo, сустракаліся khoutary, ваколіцы, мястэчкі. Près de XVI art. sur тэрыторыі Kobrynchtchyny меліся невялікія вёскі — Ploskae (3 dvary), Lyakhtchytsy (7 dvaro ў), Garyzdrytchy (10 dvaro ў), сярэдніх гіамера ў — la Pierre (58 dvaro ў), Chypov_tchy, Battchy (pa 47 dvaro ў), Ілаўск (30 dvaro ў). En chauffant s. TcHaravatchytsy знаходзіліся засценкі Loutalazy і Mlynarsk_. Засценкі le yack t'ch pasyalennya былі блізкія oui khoutaro ў. De Jana zvytchajna знаходзіліся sur краі les champs і здаваліся ў arendou drobnaj chlyakhtse.

Chez фарміраванні паселішча ў прысутнічалі бессістэмная zaboudova, aboumo¸lenaya skladanym геаграфічным становішчам motsna zabalotchanaj myastsovasts і, і вулічная планіроўка, chto était zvyazana z pravyadzennem zyamel'naj reformy XVI art. de V±sk_ tchastsej pour ¸s± былі аднавулічныя (An_skav_tchy, Baloty, Byarozna, Grouchava, Doub_ny, Zavercha, Zalesse, Lychtchyk і, Navas±lk і), сустракаліся і шматвулічныя (s. par Khabov_tchy). Вуліцы былі le yack z adna, ainsi і z dvoukhbakovaj zaboudovaj, la khata размяшчаліся aux façades oui вуліцы. En chauffant v±sak знаходзіліся шматлікія ¸rotchychtchy.

Perakhodnaj formaj паміж aux enfers municipaux і syalom былі myastetchk і, naselenyya ў asno¸nym рамеснікамі і гандлярамі. Chez сярэдзіне XIX art. sur тэрыторыі soutchasnaga Kobrynskaga раёнa былі deux мястэчкі — Dz_v_n і Garadzets. Myastetchka Dz_v_n était zasnavana sur «sévère karn і» pry правядзенні valotchnaj reformy. YAno знаходзілася sur chlyakhou z Kobryn ў Kovel'. Près de 1566 chez Dz_v_ne me¸sya tsentral'ny rynak і 5 вуліц, якія l'enfer yago адыходзілі. OUsyago sur celle-là l'heure chez myastetchkou налічваліся 184 dvary. Garadzets atryma ў le statut myastetchka толькі ў XVI art., khots' ouperchynju zgadvaetstsa ў летапісах pad 1142 Près de 1563 chez ім était 5 вуліц, chez tsentry znakhodz і ў sya gandl±vy plyats.

Najbolyp распаўсюджанымі былі dvary pagonnaga typou (soutsel'ny pagon, al'bo pagon z aux ruptures). Chez v±skakh z вулічнай zaboudovaj pagonnyya dvary давалі magtchymasts' скараціць da¸jynju вуліцы. Zyamel'naya reforma XVI art. толькі павялічыла raspa¸sjudjvanne pagonnykh dvaro ў sur Kobrynchtchyne.

Tradytsyjnae jyll± de la craie nastoupnyya typy планіроўкі :

La khata — сені (la khata Нічыпара Міхайлавіча de Balanov_tcha, 2-ème palova XIX art., s. Roukhov_tchy Dz_v_nskaga sel'saveta);
La khata — сені — kamora (la khata patchatkou XX art. z s. Lel_kava Dz_v_nskaga sel'saveta);
La khata — сені — vary¸nya — kamora (la khata de 1812 z s. de Zavoujo¸e, la khata 1880 — 1890 z s. Khabov_tchy).

Adnosna ts±ply клімат dazvalya ў vykarysto¸vats' pour будаўніцтва les khatas akramya tradytsyjnykh materyyala ў (sasny і elk і) несмалістыя parody — alechynou, асіну, tapolju (s. Яўсімавічы). Lakal'nym будаўнічым pry±mam était vykarystanne pry ўзвядзенні zrouba les khatas dylya ў — raskolatykh byarv±n.

Будаўніцтва такіх zrouba ў près de 2 fois skaratchala la dépense драўніны. Sa stvala вялікага dyyametra рабілі некалькі dylya ў ta¸chtchyn±j 13-15 cm, ale znatchnaj chyryn і, ainsi chto z 7-9 dylya ў mojna était скласці ¸ves' zroub. Даследчыкі vyloutchajuts' navat ainsi zvany Kobrynska-Malarytsk_ lakal'ny раён, dze chyroka выкарыстоўвалі gety pry±m.

La khata vyaskovaya ў le bois en chauffant Kobryn

Pour zloutchennya dylya ў выкарыстоўвалі асаблівую kanstrouktsyju dra¸lyanaga du château — vougal «chez kanju» («près des doigts»). Такі vougal mai ¸noutry vyrazy, якія robyats' zloutchenne byarv±n bolyp tryvalym. Le yack adznatchajuts' dasledtchyk і, chez Kobrynsk_m раёнe vougal me ў skladany vyraz.

Zroub ставілі sur «est tombé і» sur kalodkakh (la khata patchatkou XX art. z s. Lel_kava), sur pasta¸lenykh pad vougly les khatas ro¸na z zyaml±j kamyanyakh (la khata kantsa XIX art. z s. Яўсімавічы, la khata сярэдзіны XIX art. z s. Aktsyabr). Sur patchatkou XX art. soustraka¸sya ¸jo і kamenny padmourak (la khata de 1908 z s. de Byarozna, la khata de 1922 z s. Zavoujo¸e).

Стрэхі крылі salomaj, kolasam уніз. Pa statystytchnykh zvestkakh chez Kobrynsk_m pavetse salomaj était est couverte amal' 100 % des khatas. Рабілі іх zvytchajna z prytcholkam spatchatkou sur les clés, paznej sur krokvakh; бытавалі taksama двухсхільныя стрэхі. Près de s. Khabov_tchy зафіксавана la khata, chez yakoj de la peur абапіраецца non sur верхні vyanets, et sur bel'k і, якія pakladzeny sur кансолі і vystoupajuts' z плоскасці stsyany.

Svyatlo ў la khata traplyala praz 3 — 4 akny, sa slo ў starajyla ў, près des khatas sans cheminée zamest akna рабілі proraz' chez adnym bervyane, koudy ўстаўлялі chklo. (Zap_sana de S.Borysam l'enfer Ірыны Majsee¸ny Vlasjuk, s. Lel_kava.) Padlogou ў khatse, senyakh і варыўні tchastsej pour ¸s± рабілі глінабітнай ці de terre. Гліну насілі sur насілках, загладжвалі спецыяльнымі прыстасаваннямі — «katalkam і» і забівалі молатамі. Sur padlogou ў khatse ішло en chauffant 15 vazo ў гліны, chez senyakh — en chauffant 9 (s. Khabov_tchy). Oui svyat padlogou ў khatse абмазвалі cheraj глінай, пасыпалі pyaskom. Chez kamory, et sur patchatkou XX art. і ў khatse padlogou сталі рабіць z sasnovykh dochak, pakladzenykh sur лагі.

Si chez khatse magla byts' z dochak, pakladzenykh ounakladkou, ouprytyk al'bo ў razbejkou (s. Pets'k і). À droite l'enfer ouvakhoda a fondu petch. Сустракаліся petchy sur sloupakh, le yack, napryklad, près de s. Navas±lk_. Chez зімовы l'heure chez padpetchtchy трымалі svojskouju ptouchkou. Perad petchtchou ў столі matsava¸sya "posvet" z rachotkaj, sur yakoj garela loutchyna.

Zleva l'enfer ouvakhoda ў «бабіным koutse» matsavalasya паліца, sur yakoj знаходзіліся міска, koudy клалі лыжкі і накрывалі zverkhou ручніком, гліняны posoud, які набывалі ў Kobryn sur кірмашы ці z vazo ў гаршэчніка ў, якія праязджалі praz v±skou. Ici ja sur паліцы pad ручніком lyaja ў і le pain, які пяклі une fois sur tydzen'. (Zap_sana І.М.Бобер l'enfer Яўхім іі Мікалаеўны TcHalej, s. Aktsyabr.)

Спалі Sur "zapekakh", якія знаходзіліся pour petchtchou і ўяўлялі saboj насціл z dochak, padnyaty sur padlogaj sur sloupkakh. Sur je "cuirai" lyaja ў сяннік, napkhany senam ці salomaj. OUzdo¸j des scènes стаялі les laves. Іх рабілі sur les pieds ці sur sloupkakh. Sur patchatkou XX art. raspa¸sjudjvajutstsa kanapy sans спінак, z фігурна выразанымі падлакотнікам і, et taksama kanapy z глухімі (s. Navas±lk і) ці брусковымі спінкамі (s. Zavoujo¸e), raznyya палічкі. Sur zmenou "zapekam" prykhodzyats' dra¸lyanyya lojk і, pry афармленні спінак якіх выкарыстоўвалі les éléments рашоткі ці zroblenyya sur takarnym à la machine-outil балясіны (s. Navas±lk і). Chez kantsy XIX-patchatkou XX art. chez інтэр'еры les khatas з'явіліся akavanyya koufry, pafarbavanyya ў zyal±ny la teinture.

Дзіцячыя люлькі плялі z neakoranaj les bouches d'accès. Sur le champ nema¸lyat насілі ў palatnyanykh kalyskakh. Традыцыйнымі гаспадарчымі збудаваннямі былі klets і, свірны, істопк і, варыўні. Chez варыўні захоўвалі агародніну, бочкі z ka-pou des volées, gourkam і, chez kamory — adzenne, pradoukty. Ici ja знаходзіліся koufry, la baril pour zernya, дзежкі z aux viandes, salam, sur chastse віселі kochyk_-ka¸basn_k і, кумпякі і інш.

Sur паліцах стаялі бадзейкі pour vady, каробкі pour yagad, grybo ў і інш. (S. Khabov_tchy). Aux heures pour zakho¸vannya boul'by і karanyaploda ў выкарыстоўвалі les fosses ці ainsi zvany les fosses-cryptes. Апошнія ўяўлялі saboj nechta syarednyae паміж vary¸n±j і aux cryptes.

La crypte paglyblya¸sya ў zyamlju non bolyp le yack sur 1 — 1,5 m, et sur ім ouzvodz і ў sya zroub z 3 — 5 vyanko ў. Паміж stollju і strakhoj de la crypte ставілі botchk і, kadouchk і, іншы gaspadartchy les biens і natchynne. Chez сядзібны l'ensemble уваходзілі taksama khlyavy pour jyv±ly, la grange (klounya), сянніца, pavets' (chopa), klets'. Typovy khle ў sklada¸sya z 2 pamyachkannya ў, якія ў le pilot tchargou былі разбіты sur адсекі — адзін sur 6, другі — sur 3. Varoty zaglybleny, et ў ab'±makh, якія выступалі z плоскасці asno¸naj stsyany, zakho¸va¸sya gaspadartchy інвентар. Chez perchym памяшканні знаходзілася jyv±la, chez другім — le foin, saloma. Такі khle ў зафіксаваны ў s. Roukhov_tchy Dz_v_nskaga sel'saveta.

KHle ў z khoutara Soutchtcha (en chauffant s. Khabov_tchy, gaspadar Raman Ramanav_tch Vakoul_tch) ouya¸lyae saboj à deux chambres paboudovou — oulasna khle ў і pryboudova-trystsen. OUlasna khle ў mai deux varota ў, chto dazvalyae падзяліць yago sur dzve founktsyyanal'nyya часткі. Chez "tchystaj" à la zone складалі les karmas (le foin, salomou і etc.), la zone pour jyv±ly pad est verte перагародкамі sur mestsy pour karo ў, valo ў, avetchak, tsyalyat. À droite l'enfer varot "tchystaga" khlyava дошкамі adgarodjany куратнік. Pryboudova-trystsen me ў ouvakhod і sloujy ў le yack pavets'. La moustache памяшканні khlyava sont couverts adnoj чатырохсхільнай salamyanaj strakhoj sur krokvakh.

Vetrany mlyn près de s. Гiрск

La grange ставілі ў nekatorym аддаленні l'enfer сядзібы. Chez Kobrynsk_m раёнe la grange paznatchalasya тэрмінам "kljunya". YAno de la craie pramavougol'nouju la forme, чатырохсхільную à la peur. Chez nekatorykh klounyakh, le yack napryklad près de s. Goutsk і, pad agoul'naj strakhoj меліся вузкія garychtchy pour zakho¸vannya du foin і salomy. Kalodzejy былі non sur kojnaj сядзібе. Даволі est fréquent адзін kalodzej ў sur 2 суседнія сядзібы, le yack près de s. Aktsyabr. Près de XIX art. kalodzejy aux heures рабілі выдзеўбанымі z soutsel'naga stvala dreva, paznej — zroubnyya. Navat chez kantsy XIX art. chez v±skakh Kobrynchtchyny, chez прыватнасці ў s. de Pav_tstse, захаваліся starajytnyya kalodzejy-jouravy, якімі karystajutstsa myastsovyya jykhary.

À 3 côté вуліцы, et taksama z au côté du champ і l'enfer sousedzya ў сядзібы абгароджвалі. Pour getaj mety выкарыстоўвалі "plyatsyanyk" (вёскі Lel_kava, Zavoujo¸e), jardzyany le radeau — "jerdy", et taksama "chtakhet". Chez Kobrynsk_m раёнe сустракаліся taksama плятні z garyzantal'na spletsenykh khlysto ў da¸jyn±ju oui 2 — 3 m, est fréquente vyrvanykh z karennem. Chez стварэнні архітэктурных de l'ensemble ў chez garadakh, myastetchkakh і v±skakh important rolju адыгрывалі грамадскія boudynk і, adnym z якіх z'ya¸lyaetstsa kartchma.

Pratatypam kartchmy z'ya¸lyalasya tradytsyjnae narodnae jyll±. Samyya starajytnyya z іх складаліся z sentsa ў і chynka. Chez trokhkamernykh kortchmakh adno pamyachkanne адводзілася pad chynok, астатнія служылі jyll±m. Chez myastetchkou Garadzets près de 1588 était 15 auberge ў (11 p і ў nykh і 4 myadovyya).

Près de s. Vel'sk знаходзілася kartchma patchatkou XX art. 3 syanej ў ouvakhod près de la cuisine, potym près du stock, à droite l'enfer syanej razmyachtchalasya «спіжарня» (kamora), zleva l'enfer syanej — krama-kartchma, yakaya de la craie ¸vakhod près de la khata. Samyya raspa¸sjudjanyya vytvortchyya збудаванні — mlyny, sur тэрыторыі Kobrynskaga раёнa сустракаліся vadzyanyya і vetranyya. Adnakolavyya сялянскія mlyny ў les actes XVI—XVII art. est fréquente nazyvajutstsa «vechnyakam і». Ainsi chez інвентарах 1668 апісваюцца balotnyya «vechnyak і» en chauffant Dz_v_na. Près de XVIII art. oujo былі даволі pachyrany vetranyya mlyny. «Kozla¸k і», chez якіх ouves' le corps mlyna pavarotchva¸sya souprats' au vent, захаваліся ў v±skakh Khabov_tchy і Byarozna.

Important rolju ў арганізацыі de l'ensemble паселішча адыгрывалі і memaryyal'nyya знакі. Geta pouvait byts' prydarojny kryj ці akhvyarny la pierre. En chauffant s. Sla¸nae oui nachaga à l'heure zakhava¸sya la pierre, sur якім выбіты kryj. Zverkhou sur la pierre est liée khoustka.

• Goukanne vyasny. Koupalle
• Гульнi, les danses, прыпеўкi, загадкi
• Vyasel'naya abradnasts'
• Z fal'klornaj spadtchyny Kobrynchtchyny
• L'histoire kobrinskikh des temples
• Kalyady sur Kobrynchtchyne
• Kalyandarnyya abrady
• Кобрынскi l'ordre
• Les légendes, kazk і, padann і, гульнi
• Majstry narodnaj творчасці
• Narodnyya і дзіцячыя ¸zornyya kalektyvy
• Паселiшчы, jyll±, gaspadartchyya paboudovy
• Pakhavanne і памінкі. Abradnasts'
• Les métiers i ram±stvy
• Renesansavaya meblya ў Belarous_
• Sa des biens ў narodnaj movy
• Tradytsyjnyya заняткі насельніцтва
• CHtchadravanne kalyadnaga du troupeau
• Rebrousser chemin